مقایسه‌ی خرده‌مقیاس‌های سیستم فعال‌ساز رفتاری تئوری اصلی حساسیت به تقویت گری در بیماران وابسته به مت‌آمفتامین و مواد اپیوئیدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت‌ جام، تربت‌ جام، ایران

3 کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی، اداره کل زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان تهران، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد روان‌شناسی، مرکز تحقیقات سوءمصرف و وابستگی مواد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

5 استادیار گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده-ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران

6 استادیار گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران

چکیده

مقدمه: رابطه­ی بین خرده­سیستم­های فعال­ساز رفتاری با وابستگی به مت­آمفتامین و اپیوئیدها که شایع­ترین مواد مورد سوءمصرف در ایران هستند، هنوز مشخص نشده است.هدف این پژوهش مقایسه­ی خرده­سیستم­های فعال­ساز و سیتم بازداری رفتاری در بیماران وابسته به مت­آمفتامین و مواد اپیوئیدی با افراد سالم بود.
روش­کار: در این مطالعه­ی مورد-شاهدی، بیماران وابسته به مت­آمفتامین و مواد اپیوئیدی (25 نفر در هر گروه) که در شش ماه اول سال 1391 به کلینیک­های خودمعرف ترک اعتیاد سطح شهر مشهد برای درمان وابستگی مراجعه کرده­ بودند با نمونه­گیری هدفمند انتخاب شده و با 25 فرد سالم همتا در مقیاس بازداری و فعال­سازی رفتاری (BAS/BIS) مقایسه شدند. برای تحلیل داده­ها از آزمون مجذور خی، آزمون تحلیل واریانس یک­راهه و تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد.
یافته­ها: نمرات خرده­مقیاس سایق سیستم فعال­ساز رفتاری (BAS-DR) در بیماران وابسته به مت­آمفتامین بالاتر از اپیوئیدی بود (01/0>P) و بین افراد سالم و دو گروه بیمار، تفاوت معنی­داری وجود نداشت (05/0<P). هم­چنین، نمرات خرده­مقیاس پاسخدهی به پاداش سیستم فعال­ساز رفتاری (BAS-RR) در بیماران وابسته به مت­آمفتامین نسبت به دو گروه دیگر بالاتر بود (05/0>P). نمرات سومین خرده­مقیاس سیستم فعال­ساز رفتار یعنی تنوع­طلبی (BAS-FS) در بیماران وابسته به مواد اپیوئیدی کمتر از افراد سالم بود (05/0>P)  و تفاوتی بین افراد سالم و وابسته به مت­آمفتامین وجود نداشت (05/0<P). سه گروه در سیستم بازداری رفتاری تفاوتی با هم نداشتند (05/0<P).
نتیجه­گیری: تفاوت در خرده­مقیاس­های BAS در بیماران وابسته به مواد مختلف با افراد سالم، سندرم نقص پاداش را در این اختلالات تایید می­کند. هم­چنین وابستگی به مت­آمفتامین و اپیوئیدها باعث تغییر در عملکرد خرده­سیستم­های فعال­ساز رفتاری در طول زمان می­شود.

کلیدواژه‌ها