کیفیت زندگی در جمعیت 15 تا 64 ساله ی استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

متخصص عفونی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان

چکیده

کیفیت زندگی از فاکتورهای مهم در ارزیابی مشکلات سلامت در جوامع مختلف می
باشد.
روش‌کار: این مطالعه
ی توصیفی-‌ تحلیلی، 700 نفر از جمعیت 64-15 ساله
ی استان کردستان را در سال 1386 به روش نمونه
گیری تصادفی انتخاب و توسط پرسش
نامه
ی کیفیت زندگی یوروهیس بررسی نموده است. تحلیل اطلاعات توسط نرم افزار SPSS و آزمون‌های تی مستقل، ANOVA، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شده است.
یافته‌ها: در این مطالعه کیفیت زندگی در مردان به طور معنی
داری بهتر از زنان (001/0=P)، و در مناطق روستایی بهتر از مناطق شهری بود (01/0=P). افراد دارای فعالیت ورزشی بیشتر کیفیت زندگی بهتری داشتند (002/0=P). کیفیت زندگی
در افراد سیگاری پایین‌تر بود (05/0P<). کیفیت زندگی با افزایش سن، بدتر (197/0-=rو 001/0P<) ولی با افزایش وزن (095/0=r و01/0P=) و قد بهتر
می‌شد (193/0= r و 001/0 P<). افراد بی
سواد کیفیت زندگی پایین
تر (246/13=F و 001/0>P) و افراد دارای درآمد بیشتر کیفیت زندگی بالاتری داشتند (814/13=F و 001/0 P<).
نتیجه‌گیری: در جمعیت بزرگسال استان کردستان کیفیت زندگی در زنان به طور بارزی پائینتر است و با افزایش سن، عدم فعالیت ورزشی و مصرف سیگار کیفیت زندگی مشخصا کاهش می
یابد.
 

کلیدواژه‌ها

اصل مقاله

کیفیت زندگی عبارت است از برداشت افراد از موقعیت‌شان در زندگی که با توجه به زمینه
ی فرهنگ و سیستم ارزشی که در آن زندگی می‌کنند و در ارتباط با اهداف و انتظارها و استانداردهای فرد می‌باشد (1). تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامت به صورت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی، نه فقط فقدان بیماری و معلولیت  باعث گسترش توجه از بیماری به عملکرد و سایر جنبه‌های مثبت سلامتی شده است (2،3).

کیفیت زندگی را می‌توان به عنوان یک ابزار عملیاتی برای سنجش سلامتی و رفاه کلی در نظر گرفت و در حال حاضر از آن به عنوان یک شاخص کلیدی که باید به صورت معمول در پژوهش­های بهداشتی در نظر گرفته ‌شود، یاد می­کنند (4،3). هم
چنین در حال حاضر بحث کیفیت زندگی یکی از نگرانی
های عمده
ی سیاست­مداران و متخصصان بهداشت عمومی بوده و به عنوان شاخصی برای اندازه
گیری وضعیت سلامت در تحقیق­های بهداشت عمومی و پزشکی شناخته شده و به‌کار می
رود (5،6). استفاده از پرسش
نامه
های کوتاه بررسی کیفیت زندگی به صورت یک ابزار اقتصادی درآمده  و این ابزار نه فقط برای پایش
های بهداشتی، بلکه برای غربال‌گری در مطالعه­های بالینی نیز می
تواند کاربرد داشته باشد. یکی از این پرسش
نامه
ها، پرسش
نامه­ی کیفیت زندگی یوروهیس-8 سؤالی[1] است که از تلخیصWHOQOL-BREF [2] تهیه شده است. این پرسش
نامه در چند کشور اروپایی استفاده شده و در مطالعات از روایی هم­گرا و متمایزکننده­ی[3] قابل قبولی برخوردار بوده است (9-7).

تا کنون در ایران کیفیت زندگی به صورت گسترده و در جمعیت عمومی بررسی نشده و بررسی
های محدود نیز با پرسش
نامه
های قدیمی و با تعداد سوالات بسیار زیاد صورت گرفته است. در حالی که سازمان بهداشت جهانی به منظور تهیه­ی یک ابزار بین‌المللی کیفیت زندگی و به جهت تعهد به روی­کرد جامع بهداشتی پرسش
نامه­ی WHOQOL-BREF را با جمع
آوری سوالات از 15 مرکز و فرهنگ مختلف در جهان تهیه نموده است. این پرسش
نامه به 29 زبان ترجمه شده و در 32 مرکز در دنیا به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است (9). از آن‌جا که بررسی‌هایی که چندین شاخص سلامتی را در نظر می‌گیرند نیاز به اندکس‌های کوتاه دارند، پرسش
نامه
ی 8 سوالی EUROHIS-QOL تهیه گردیده است (8). در این مطالعه، پرسش
نامه
ی مذکور ترجمه و روایی محتوایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت و سپس کیفیت زندگی در جمعیت 64-15 ساله
ی استان کردستان با استفاده از آن مطالعه گردید.

 

روش
کار

این مطالعه از نوع مقطعی بوده و جامعه
ی آماری آن را جمعیت 15 تا 64 ساله­ی استان کردستان در سال 1386 تشکیل می­دادند. با توجه به انجام مقدماتی مطالعه در 30 نفر، میانگین نمره
ی کیفیت زندگی 06/26 و واریانس 9/23 به­دست آمده و حجم نمونه با دقت 2 نمره و α برابر 5 درصد برابر 557 محاسبه گردید که در این مطالعه
 700 نفر بررسی شدند. روش نمونه
گیری به­صورت طبقه­بندی (طبقات شامل شهرها و روستاها) و در داخل طبقات به صورت خوشه­ای بود. از اولین رقم کدپستی که مربوط به تقسیم­بندی شهر است استفاده و نمونه­گیری در داخل آن با روش تصادفی انجام گرفت. با استفاده از فهرست خانواری شهری و روستایی به‌صورت تصادفی سرخوشه
ها تعیین و نقشه
ی هر خوشه با توجه به مشخصات جغرافیایی همراه با آدرس و محدوده
ی آن مشخص شد. محل دقیق سرخوشه نیز همراه با آدرس بر روی نقشه، معین گردید. نشانی پستی سرخوشه
ها از بانک اطلاعات کد
های پستی شرکت پست جمهوری اسلامی ایران استخراج شد. قابل ذکر است که تمام این فعالیت
ها توسط مرکز مدیریت بیماری
های کشور و جهت اجرای نظام مراقبت عوامل خطر غیر­واگیر انجام گرفت. بررسی از سرخوشه
ها آغاز و گروه بررسی از سمت راست حرکت نموده و اعضای واجد شرایط خانوارها در پنج گروه سنی 24-15، 34-25، 44-35، 54-45 و 64-55 سال بررسی شدند و دقت شد تا در هر گروه سنی، 140 نفر (‌70 نفر زن و70 نفر مرد) مورد پرسش قرار گیرند. از هر خانواده بیش از یک نفر برای هر گروه سنی-جنسی انتخاب نمی­شد و اگر در خانواری بیش از یک فرد برای یک خانه­ی جدول وجود داشت، از بین آن­ها فردی انتخاب می­گردید که روز و ماه تولدش به روز آمارگیری نزدیک
تر بود. درصورت عدم حضور فرد واجد شرایط در محل، مجددا به آن مکان مراجعه می
شد و درصورتی که پس از یک­بار مراجعه امکان مصاحبه وجود نداشت، فرد یا افراد دیگری از یک خانوار جدید جای­گزین می
شدند. کار بررسی فقط در بعدازظهرها و روزهای تعطیل انجام و قبل از انجام مصاحبه از افراد اجازه گرفته می
شد.

پرسش
نامه
ی مورد استفاده در این مطالعه پرسش
نامه
ی 8 سوالی یوروهیس بود (8). ابتدا پرسش
نامه توسط روان
پزشک از انگلیسی به فارسی ترجمه و سپس توسط کارشناس زبان انگلیسی از فارسی به انگلیسی بازگردانده شد. با مقایسه
ی دو متن انگلیسی به­دست آمده، اصلاحات لازم در ترجمه صورت پذیرفت و متن نهایی فارسی تهیه گردید.

 جهت جمع
آوری اطلاعات ابتدا در جلسه
ی توجیهی، پرسش‌گران توسط مجری  با پرسش
نامه و نحوه
ی تکمیل آن آشنا شدند. سپس پرسش
نامه
ی کیفیت زندگی هم
زمان با سایر پرسش
نامه
های طرح بررسی عوامل خطر بیماری
های غیرواگیر در اختیار جمعیت هدف قرار گرفت. پرسش
نامه
ها از طریق مصاحبه­ی پرسشگر با افراد مورد مطالعه تکمیل و شفاف
سازی لازم در مورد سوال­ها انجام شد تا این‌که در مورد ساختار پرسش
نامه یا سایر جنبه
های سوال­ها هیچ نقطه
ی ابهامی برای شرکت
کننده
ها وجود نداشته باشد. فرد می
بایست پاسخ خود  را بر اساس وضعیت دوهفته
ی اخیر بیان می
نمود.

پرسش
نامه از 8 سوال تشکیل شده است که پاسخ
ها 5 گزینه­ی خیلی ناراضی، ناراضی، متوسط، راضی و خیلی راضی را در بر می­گیرند. متن پرسش
نامه در (جدول 1) آمده است.

نمره
دهی به صورت خیلی راضی=کاملا (نمره
ی 5) تا خیلی ناراضی=اصلا (نمره­ی صفر) بود. بدیهی است که نمره­های بالاتر نشانه
ی کیفیت زندگی بالاتر است. در پژوهش­های انجام شده در 10 کشور مختلف نشان داده شده است که این پرسش
نامه از پایایی هم­گرا و متمایزکننده­ی قابل قبولی برخوردار است (8). در مطالعه
ی حاضر نیز به منظور تعیین پایایی پرسش
نامه، پرسش
نامه
ی مذکور در اختیار 30 نفر قرار گرفت که آلفای کرونباخ آن برابر 75/0 به دست آمد و روایی محتوایی آن نیز به تایید 4 نفر روان
پزشک رسید. بعد از جمع
آوری داده
ها، تحلیل آن­ها با استفاده از نرم
افزار SPSS نسخه
ی 5/11 و آزمون
های آماری لازم انجام شد. جهت مقایسه
ی نمره
ی کیفیت زندگی برحسب متغیرهای مستقل اسمی از آزمون
های آماری تی مستقل، آنالیز واریانس و برای بررسی همبستگی دو عامل کمی از ضریب همبستگی پیرسون و جهت بررسی از نظر مخدوش­کننده
ها از رگرسیون چندگانه استفاده شد. انجام مصاحبه با رضایت کامل فرد و رازداری کامل انجام شد.

 

جدول 1: پرسش
نامه­ی Euro His ترجمه شده به فارسی

خیلی خوب

خوب

متوسط

بد  

خیلی بد 

کیفیت زندگی شما چطور است؟

خیلی راضی

راضی

متوسط

ناراضی

خیلی ناراضی  

چقدر از سلامتی­تان راضی هستید؟

کاملا

اکثرا

متوسط

کمی

اصلا  

آیا برای زندگی روزمره انرژی کافی دارید؟

خیلی راضی

  راضی

متوسط

ناراضی 

خیلی ناراضی 

چقدر از توانایی­تان برای انجام کارهای روزمره راضی هستید؟

خیلی راضی

راضی

متوسط

ناراضی

خیلی ناراضی 

چقدر از خودتان رضایت دارید؟  

خیلی راضی

راضی

متوسط

ناراضی

خیلی ناراضی  

چقدر از روابط­تان با دیگران راضی هستید؟  

کاملا

اکثرا

متوسط

کمی

اصلا  

آیا پول کافی برای برآوردن نیازهای­تان دارید؟ 

خیلی راضی

راضی

متوسط

ناراضی

خیلی ناراضی  

چقدر از شرایط محل سکونت­تان راضی هستید؟ 

 

نتایج

در این مطالعه 700 نفر شرکت داشتند که 2 نفر از مطالعه حذف شدند. این مطالعه شامل 352 نفر (4/50%) مرد و 346 نفر (6/49%) زن بود.

بیشترین فراوانی آزمودنی­ها از نظر سطح تحصیلات با افراد بی
سواد با تعداد 228 نفر (7/32%) بود. بیشترین شغل، خانه
دار با تعداد 289 نفر (4/41%) و بعد از آن شغل­ آزاد بود. 661 نفر (7/94%) از آزمودنی­ها قومیت کرد داشتند.

 

درصد

فراوانی

        مشخصات

 

 

جنسیت

4/50

352

مرد

6/49

346

زن

 

7/32

 

228

سطح سواد

بی­سواد

7/29

207

ابتدایی

30

210

راهنمایی و متوسطه

6/7

53

دیپلم و بالاتر

 

4/41

 

289

شغل

خانه­دار

6/2

18

کارمند دولتی یا خصوصی

1/27

189

آزاد

04/0

30

دانش­آموز و دانشجو

4

28

بی­کار

3/11

3/9

79

65

بازنشسته

سایر موارد

 

1/81

 

566

درآمد

200 هزار تومان و کمتر

2/16

113

201 تا 700 هزار تومان

6/0

4

701 هزار تومان و بالاتر

02/0

15

پاسخ نداده

 

7/94

 

661

قومیت

کرد

3/5

37

غیرکرد

 

4/50

 

352

محل سکونت

شهری

6/49

346

روستایی

 

6/14

 

102

فعالیت ورزشی

بلی

4/85

596

خیر

 

9/15

 

111

سابقه­ی مصرف سیگار

بلی

1/84

587

خیر

جدول 2: مشخصات جمعیت­شناختی جمعیت 65-15 ساله­ی مورد مطالعه در استان کردستان

 در این مطالعه 102 نفر (6/14%) دارای فعالیت شدید ورزشی یا تفریحی بودند. تعداد 111 نفر (9/15%) سابقه
ی مصرف سیگار داشتند که از این افراد 101 نفر (91%) در حال حاضر نیز سیگار مصرف می
کردند و 58 نفر (3/8%) سیگار را ترک کرده بودند (جدول 2). میانگین شاخص توده­ی بدنی برابر (8/4±) 9/25 بود.

میانه
ی بیشتر سوالات 4 و میانگین نمره
ی کل کیفیت زندگی (6/4±) 18/28 بود (جدول 3). این میانگین در مردان (3/4±)78/28 و در زنان (8/4±) 57/27  گزارش گردید (001/0=P).

تفاوت معنی
داری بین افراد دارای فعالیت ورزشی یا تفریحی با شدت زیاد، با دیگر افراد وجود داشت (002/0=P) و میانگین نمره
ی آن
ها بیشتر از گروه بدون فعالیت بود. میانگین نمره
ی کیفیت زندگی در افراد شهری (4/4±) 82/27  و روستایی (8/4±) 66/28 بود (01/0=P) (جدول 4).

همبستگی معنی
داری بین کیفیت زندگی با وزن (095/0=r، 01/0=P) و قد (193/0=r، 001/0P<) وجود داشت به نحوی که افراد با وزن و قد بالاتر کیفیت زندگی بالاتری داشتند. میانگین کیفیت زندگی در افراد سیگاری پایین­تر از افراد غیرسیگاری بود (03/0=P). افراد بی­سواد دارای نمره­ی کیفیت زندگی پایین­تری از گروه­های دیگر بودند (246/13=F، 001/0 P<) (جدول 4). هم
چنین میانگین نمره
ی کیفیت زندگی با افزایش درآمد افزایش داشت (814/13=F، 001/0 P<) (جدول 5).

رابطه
ی معنی
داری بین نمره
ی کیفیت زندگی و شاخص  توده­ی بدنی مشاهده نشد. همبستگی بین سن و کیفیت زندگی معنی­دار بود و با افزایش سن، نمره­ی کیفیت زندگی کاهش نشان می­داد (197/0-= r ،001/0P<).

هم
چنین همبستگی مثبتی بین دفعات مصرف میوه (256/0=r، 001/0P<) و سبزی (150/0=r، 001/0P<) با کیفیت زندگی مشاهده شد. افراد مبتلا به پرفشاری خون، میانگین نمره
ی کیفیت زندگی  پایین
تری نسبت به افراد بدون ابتلا به آن داشتند (001/0P<).

 

جدول 3: میانگین، انحراف معیار، میانه و چولگی پاسخ
های سوالات پرسش
نامه در جمعیت 64-15 ساله
ی استان کردستان

سئوال

میانگین

انحراف معیار

میانه

چولگی

کیفیت زندگی شما چطور است؟

31/3

79/0

3

11/0-

چقدر از سلامتی­تان راضی هستید؟

68/3

92/0

4

65/0-

آیا برای زندگی روزمره انرژی کافی دارید؟

53/3

95/0

4

34/0-

چقدر از توانایی­تان برای انجام کارهای روزمره راضی هستید؟

58/3

84/0

4

66/0-

چقدر از خودتان رضایت دارید؟

64/3

91/0

4

45/0-

چقدر از روابط­تان با دیگران راضی هستید؟

08/4

69/0

4

82/0-

آیا پول کافی برای برآوردن نیازهای­تان دارید؟

79/2

03/1

3

24/0

چقدر از شرایط محل سکونت­تان راضی هستید؟

56/3

97/0

4

5/0-

نمره­ی کل

18/28

63/4

28

25/0-

 

جدول 4: مقایسه­ی نمره­ی کیفیت زندگی بر حسب وضعیت­های مختلف در جمعیت 64-15 ساله­ی استان کردستان

مشخصات

تعداد

میانگین

انحراف معیار

T

df

P

جنسیت

مرد

زن

 

352

346

 

78/28

57/27

 

3/4

8/4

465/3

696

001/0*

فعالیت ورزشی

بلی

خیر

 

102

596

 

51/29

95/27

 

2/4

6/4

162/3

696

002/0*

سکونت

شهری

روستایی

 

352

346

 

82/27

66/28

 

4/4

8/4

37/2

696

01/0*

سابقه
ی مصرف سیگار

بلی

خیر

 

111

587

 

33/27

34/28

 

4/4

6/4

098/2

696

03/0*

* معنی­داری

جدول 5: مقایسه­ی نمره­ی کیفیت زندگی در گروه­های با سطح سواد و درآمد متفاوت در جمعیت 64-15 ساله­ی استان کردستان

P

F

میانگین مربعات

df

مجموع مربعات

کیفیت زندگی

متغیر

*<001/0  

246/13

293/270

3

878/810

بین گروهی

سطح سواد

405/20

694

093/14161

داخل گروهی

 

697

379/14920

مجموع

*<001/0  

814/13

223/281

3

668/843

بین گروهی

درآمد

358/20

694

304/14128

داخل گروهی

 

697

971/14971

مجموع

 

در تحلیل رگرسیون متغیرهای سن، جنس، محل سکونت، شاخص توده­ی بدنی، درآمد، سطح سواد، مصرف سیگار و ابتلا به فشار خون وارد شدند ولی همان­طور که در جدول 6 آمده است، متغیرهای شاخص توده­ی بدنی، سطح سواد و محل سکونت از مدل خارج شدند (11/0= R square). در تحلیل مقادیر باقی­مانده و پیش
بینی کننده
ی نرمال بوده و رابطه
ای نداشتند. بر این اساس درآمد زیر 200 هزار تومان، جنسیت مونث، غیرسیگاری بودن و عدم ابتلا به پرفشاری ­خون برابر صفر(0) و درآمد بالای 201 هزار تومان، جنسیت مذکر، سیگاری بودن و ابتلا به پرفشاری­ خون برابر یک(1) فرض شدند و فرمول زیر به دست آمد:

= نمره­ی کیفیت زندگی‍

- [(جنس×43/1) + (درآمد×35/2)] + 2/29

[(سن×048/0)+(مصرف سیگار×09/1)+(پرفشاری خون× 28/1)]

 

جدول 6: نتیجه
ی تحلیل عوامل موثر بر نمره
ی کیفیت زندگی با رگرسیون چند متغیره

معنی­داری

t

Unstandardized Coefficients

مدل

Std. Error

B

001/0<

42/53

54/0

2/29

Constant

001/0<

77/3-

01/0

048/0-

سن

001/0<

24/4-

35/0

35/2

درآمد

02/0

25/2-

48/0

09/1-

مصرف سیگار

03/0

16/2-

59/0

28/1-

پرفشاری خون

001/0<

06/4

35/0

43/1

جنسیت

 

بحث و نتیجه­گیری

در طی دو دهه
ی گذشته کیفیت زندگی یکی از مهم
ترین موضوعات تحقیق­های بالینی بوده است.

در این مطالعه، کیفیت زندگی در مردان بالاتر از زنان بود (001/0=P). در مکزیک بین دو جنس تفاوت معنی
داری وجود نداشت و در مطالعات مارتین-فرناندز[4] و بهمنی و زکی نیز بین دو جنس تفاوتی مشاهده نشد، ولی در مطالعه­های وحدانی
نیا، پورکاخکی، آلبوکردی و نجاتی نیز کیفیت زندگی بین دو جنسیت متفاوت بوده است (17-10). در چند مطالعه
ی دیگر نیز بین زن و مرد تفاوت
هایی از نظر کیفیت زندگی وجود داشته است و زن
ها دارای کیفیت زندگی پایین
تری بوده
اند (21-18). ممکن است محدود بودن  فعالیت فیزیکی زنان در بیرون از خانه، حساسیت بیشتر زنان در رویارویی با روی­دادهای ناگوار و سایر عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با جنسیت در جوامع مختلف روی کیفیت زندگی دو جنس تاثیرهای متفاوتی داشته باشند (17).

در مطالعه
ی حاضر با افزایش سن، نمره
ی کیفیت زندگی کاهش یافت (001/0P<). در مطالعه­های دیگر نیز افزایش سن با کاهش کیفیت زندگی رابطه داشته است (18،16،14) و به نظر می
رسد افزایش سن تاثیرهای روانی و جسمی وسیعی بر روی فرد داشته باشد. از آن
جا که با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری
ها و ناتوانی
ها نیز افزایش می
یابد، توجه به عوامل حمایتی و توان­مند
سازی افراد مسن در جهت ارتقای کیفیت زندگی آنان اهمیت ویژه
ای دارد و باید سیاست
های پیشگیرانه و درمانی برای کنترل و حفظ سطح بهداشت سالمندان افزایش یابد (17).

در این مطالعه میانگین نمره
ی کیفیت زندگی در افراد دارای سطح تحصیلات کمتر از پنجم ابتدایی پایین
تر از بقیه بود (001/0P<). در مطالعه
ی نبئی این تفاوت وجود نداشت (22). ولی در مطالعات دیگر دیده شده که افزایش سطح تحصیلات اثر مثبتی روی کیفیت زندگی داشته است. این یافته
ها نشان می
دهند که تحصیلات به عنوان یک نقطه
ی مثبت در برخورداری از یک زندگی سالم و باکیفیت از اهمیت ویژه
ای برخوردار است (14،23).

در مطالعه
ی ما هم
چنین کیفیت زندگی افراد دارای فعالیت شدید ورزشی یا تفریحی بالاتر از افراد دیگر بود (002/0=P). در مطالعات دیگری نیز فعالیت فیزیکی با سطح بالای کیفیت زندگی همراه بوده است (25،24). در مطالعه
ی وون مکنسن[5] نیز ورزش به عنوان عامل بهبود مشکلات روانی در بیماران مبتلا به هموفیلی ذکر شده است (26). در مطالعه
ی یکه­فلاح تمرین­های ورزشی، نمره
ی کیفیت زندگی را در بیماران آسمی افزایش داد (27). پس ورزش یکی از عوامل مهم در ارتقای کیفیت زندگی یک جامعه بوده و با توجه به تاثیر مستقیم ورزش در سلامتی، گسترش فرهنگ ورزش در جامعه باید به عنوان یکی از اصلی
ترین فعالیت
های آموزشی-بهداشتی در نظر گرفته شود.

میانگین نمره
ی کیفیت زندگی در افراد سیگاری پایین
تر از افراد طبیعی بود (05/0P<). در مطالعه
ای که توسط پورکاخکی و همکاران در بیماران دیابتی انجام شد، رابطه
ی معنی
داری بین کیفیت زندگی و جنسیت و میزان تحصیلات مشاهده گردید (15). در مطالعه
ی ویدرین[6] مصرف سیگار سبب کاهش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به ایدز شده بود (28). در مطالعه
ای در دانمارک مشخص شد که مصرف سیگار، فعالیت کم، چاقی و مصرف الکل زیاد تاثیر منفی روی کیفیت زندگی داشته است (29) ولی در مطالعه
ی گراهام[7] بین مصرف سیگار و کیفیت زندگی رابطه
ای وجود نداشت (10).

در مطالعه
ی حاضر بین شاخص توده­ی بدنی و کیفیت زندگی رابطه
ی معنی
داری مشاهده نشد، ولی در مطالعه
ی گراهام در مکزیک رابطه
ی منفی بین این دو وجود داشته است و با افزایش شاخص توده­ی بدنی کیفیت زندگی کاهش می
یافته است (10).

کیفیت زندگی در افراد ساکن در شهر پایین
تر از افراد ساکن در روستا بود (01/0=P) که می
تواند ناشی از بالاتر بودن تنش و فشارهای روانی و یا فعالیت جسمانی کمتر در مردم شهرنشین باشد. هم
چنین کیفیت زندگی در افراد کم­درآمد پایین
تر بود (001/0 P<). بدیهی است که مشکلات اقتصادی، رفاه کلی فرد را تحت تاثیر قرار داده و کیفیت زندگی نیز به
عنوان شاخص سلامت و رفاه کلی تحت تاثیر آن قرار می
گیرد. در مطالعه
ی زکی نیز وضعیت اقتصادی­-اجتماعی در کیفیت زندگی موثر بوده و در مطالعه
ی وحدانی
نیا نیز افراد شاغل کیفیت زندگی بالاتری نسبت افراد غیرشاغل داشتند (14،13). در مطالعه ما افرادی که از تغذیه­ی مناسب برخوردار نبودند و میوه و سبزی کمتری مصرف می
کردند کیفیت زندگی پایین
تری داشتند (001/0 P<) که این نیز می
تواند ناشی از تاثیر تغذیه
ی نامناسب برسلامتی و یا بازتاب مشکلات اقتصادی در این­گونه افراد باشد.

در تحلیل رگرسیون با تطبیق عوامل مختلف، جنس مرد 43/1 نمره، درآمد بالا 35/2 نمره، هر سال سن 048/0- نمره، سیگاری بودن 09/1- نمره و ابتلا به پرفشاری­خون 28/1- نمره در میانگین نمره
ی کیفیت زندگی تاثیر داشتند. علت این که برخی عوامل در تحلیل رگرسیون تاثیری نداشته
اند، می
تواند مربوط به وجود ارتباط  آن
ها با دیگر عواملی باشد که در مدل وارد شده
 و تاثیر خود را از این طریق نشان داده
اند. مثلا سطح سواد می
تواند با افزایش درآمد همراه باشد و لذا سطح سواد در مدل حذف گردیده است.

از محدودیت­های طرح می
توان به حذف بررسی برخی از متغیرهای مورد نظر به دلیل الزام به کاهش حجم سوالات اشاره نمود. زیرا طرح هم
زمان با طرح کشوری بررسی عوامل خطر غیرواگیر صورت پذیرفت و در صورت اختصاص سوالات بیشتر به کیفیت زندگی احتمال می
رفت که به دلیل طولانی بودن سوالات و خستگی، پذیرش افراد کاهش یابد.

در این مطالعه کیفیت زندگی در زنان پایین
تر از مردان بود و لازم است عوامل موثر بر کاهش کیفیت زندگی در زنان مورد بررسی بیشتری قرار گیرد و در جهت رفع این عوامل منفی برنامه
ریزی
های لازم انجام شود. هم
چنین با توجه به پایین بودن کیفیت زندگی در افراد مسن، این قشر باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرند. به دلیل ارتباط ورزش و تفریح کم و مصرف سیگار با کیفیت زندگی پایین، لازم است این مساله نیز مورد توجه بیشتری در جامعه قرار گیرد و برنامه
ریزی
های لازم در جهت تصحیح این عوامل در جامعه و ارتقای کیفیت زندگی صورت گیرد.

 

تشکر و قدردانی

لازم به ذکر است که پژوهش حاضر با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام و با منافع شخصی نویسندگان ارتباطی نداشته است. از تمام همکاران گروه پیش­گیری و مبارزه با بیماریهای شهرستانهای استان کردستان، سرکار خانم­ سیران نیلی و خانم دکتر رستمی گوران و کارشناسان محترم معاونت پژوهشی دانشگاه تشکر میگردد


[1] EUROHIS-QOL 8-item

[2]The World Health Organization Quality of Life-BREF

[3]Discriminate and Convergent Validity

[4]Martin-Fernandez

[5]Von Mackensen

[6]Vidrine

[7]Graham

 

مراجع

  1. Guyatt GH, Feeny DH, Patrick DKL. Measuring health related quality of life. Ann Intern Med 1993; 118: 622-9.
  2.  Kaplan H, Sadock B. Kaplan and Sadock's synopsis of psychiatry behavioral science clinical psychiatry. 10th ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins; 2007: 12.
  3.  Kaplan H, Sadock B. Kaplan and Sadock's comprehensive textbook of psychiatry. 9th ed. Philadelohia: Lippincott Williams and Wilkins; 2009: 2947.
  4.  Power M. Developing common instruct for quality of life. In: Nosikov A, Gudex C. (editors). EUROHIS: Developing common instruct for health surveys. 1st ed. Portland: IOS; 2003: 145-64.
  5.  Gill TM, Feinstein AR. A critical appraisal of the quality of quality-of-life measurements. JAMA 1994; 272(8): 619-26.
  6.  Gugqenmous I. Quality of life. In: Hoziman I. (editor). Quality of life and health. Berlin: Black Well Wisenchafet; 1995: 350.
  7.  Smith GT, McCarthy DM, Anderson KG. On the sins of short-form development. Psychol Assess 2000; 12: 102-11.
  8. Schmidt S, Mühlan H, Power M. The EUROHIS-QOL 8-item index: Psychometric results of a cross-cultural field study. Eur J Pub Health 2006; 16(4): 420-8.
  9.  World Health Organization. Program on mental health. WHO QOL-Brief- Introduction, Administer scoring and generic verc of the assessment field trial. 1999: 1-14.
  10.  Graham JE, Stoebner-May DG, Ostir GV, Al Snih S, Peek MK, Markides K, et al. Health related quality of life in older Mexican Americans with diabetes: A cross-sectional study. Health Qual Life Outcomes 2007; 5: 39.
  11.  Martin-Fernandez J, Gomez-Gascon T, Beamud-Lagos M, Cortes-Rubio JA, Alberquilla-Menendez-Asenjo A. Professional quality of life and organizational changes: A five-year observational study in primary care. BMC Health Serv Res 2007; 7: 101.
  12. Bahmani B, Tamadoni M, Asgari M. [Quality of life and its relation to religion attitude in students of south unite of Azad University in Tehran]. Teb va Tazkieh 2004; 53: 32-44. (Persian)
  13.  Zaki MA. [Quality of life and its relationship with self-esteem in male and female student of Isfahan University]. Iranian  journal of psychiatry and clinical psychology 2008; 13(4): 416-9.
  14.  Vahdani-Nia M, Goshtasebi A, Montazeri A, Maftoun F. [Health-related quality of life and elderly population in Iran: A population-based study]. Payesh 2005; 4(2): 113-20.
  15.  Darvishpour Kakhki A, Etaati Z, Mirsaedi M, Masjedi MR, Velayati AA. [Quality of life of TB patients referred to Mahshid  Daneshvari Hospital in 2005]. Iranian journal of infectious diseases and tropical medicine 2006; 11(32): 49-56.
  16.  Albou Kordi M, Ramezani MA, Arizi F.  A study on the quality of life among elderly Shahinshahr area of Isfahan province in year 2004. Sci Med J 2007; 51(4): 701-7.
  17.  Nejati V, Ashayeri H. Health related quality of life in elderly in Kashan. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology 2008; 14(1): 56-61.
  18.  Kranciukaite D, Rastenyte D, Jureniene K. Evaluation of the quality of life in the population of Kaunas city using the SF-12  questionnaire. Medicina 2007; 43(6): 501-7.
  19.  Tsai SY, Chi LY, Lee CH, Chou P. Health-related quality of life as a predictor of mortality among community-dwelling older persons. Eur J Epidemiol 2007; 22(1): 19-26.
  20.  Knurowski T, Lazic D, Van Dijk JP, Geckova AM, Tobiasz-Adamczyk B, Van den Heuvel WJ. Survey of health status and quality of life of the elderly in Poland and Croatia. Croat Med J 2004; 45(6): 750-6.
  21.  Yun YH, Kim SH, Lee KM, Park SM, Kim YM. Age, sex, and co-morbidities were considered in comparing reference data for health-related quality of life in the general and cancer populations. J Clin Epidemiol 2007; 60(11): 1164-75.
  22.  Nabaie B, Kheiltash A, Montazeri M, Sedaghat M, Meysamie A. [The comparison of quality of life in patients with leukemia and lymphoma]. Journal of Tehran University of Medical Sciences 2005; 63(5): 399-404. (Persian)
  23.  Meek S. Contribution of education to health and life satisfaction in older adults mediated by negative effect. J Age Health 2001; 13: 92-119.
  1. Klein BE, Klein R, Moss SE. Self-rated health and diabetes of long duration. The Wisconsin epidemiologic study of diabetic retinopathy. Diabetes Care 1998; 21: 236-40. 
  1.  De Rekeneire N, Resnick HE, Schwartz AV, Shorr RI, Kuller LH, Simonsick EM, et al. Diabetes is associated with subclinical functional limitation in nondisabled older individuals: The health, aging, and body composition study. Diabetes Care 2003; 26: 3257-63.
  2.  Von Mackensen S. Quality of life and sports activities in patients with haemophilia. Hemophilia 2007; 13(2): 38-43.
  3.  Yeke Fallah L. [The effect of physical exercise on the pulmonary function and quality of life in asthmatic patients]. Journal of Sabzevar Faculty of Medical Sciences 2006; 12(4): 14-9. (Persian)

28.   Vidrine DJ, Arduino RC, Gritz ER. The effects of smoking abstinence on symptom burden and quality of life among persons living with HIV/AIDS. AIDS Patient Care STDS 2007; 21(9): 659-66.

  1.  Bronnum-Hansen H, Juel K, Davidsen M, Sorensen J. Impact of selected risk factors on quality-adjusted life expectancy in Denmark. Scand J Public Health 2007; 35(5): 510-5.
مجله اصول بهداشت روانی
دوره 12، شماره 45 - شماره پیاپی 45
فروردین و اردیبهشت 1389
صفحه 56-448

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار