تحلیل تأثیر اضطراب ناشی از کووید-۱۹ بر اعتیاد به هرزه‌نگاری در میان دانش‌آموزان دبیرستانی تهران: نقش میانجی خودتنظیمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

2 دانشگاه فرهنگیان

3 اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان

10.22038/jfmh.2025.86911.3232

چکیده

زمینه و هدف:
اعتیاد به هرزه‌نگاری یکی از نگرانی‌های رو‌به‌افزایش در میان نوجوانان است. این پژوهش تأثیر اضطراب ناشی از کووید-۱۹ بر اعتیاد به هرزه‌نگاری را با نقش خودتنظیمی بررسی کرد.

روش‌ها:
این پژوهش از نوع توصیفی–همبستگی بود و در میان کلیه دانش‌آموزان دبیرستانی تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۵–۱۴۰۴ انجام گرفت. نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای صورت گرفت. بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه ۵۵۰ نفر برآورد شد که در نهایت ۵۳۲ پرسشنامه معتبر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه اضطراب کووید-۱۹ (علیپور و همکاران، ۲۰۲۰)، پرسشنامه خودتنظیمی (فرانسیس، ۱۹۹۹) و مقیاس استفاده مسئله‌دار از هرزه‌نگاری (کور و همکاران، ۲۰۱۴) بود. داده‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) در نرم‌افزار LISREL نسخه 8.80 تحلیل شدند.

یافته‌ها:
نتایج تحلیل مسیر نشان داد اضطراب ناشی از کووید-۱۹ تأثیر مستقیم و مثبت معناداری بر اعتیاد به هرزه‌نگاری دارد (β = 0.54، t = 21.38، p < 0.001). همچنین اضطراب کووید-۱۹ از طریق کاهش خودتنظیمی، تأثیر غیرمستقیم معناداری بر اعتیاد به هرزه‌نگاری داشت (β = 0.27، t = 4.92، p < 0.01). بین خودتنظیمی و اعتیاد به هرزه‌نگاری نیز رابطه منفی معناداری مشاهده شد (β = –0.33، t = –8.47، p < 0.001)؛ به این معنا که هرچه سطح خودتنظیمی بالاتر باشد، تمایل به مصرف افراطی هرزه‌نگاری کمتر است.

نتیجه‌گیری:
یافته‌ها نشان داد اضطراب ناشی از کووید-۱۹ و خودتنظیمی می‌توانن بر اعتیاد دانش آموزان تاثیر گذار باشند. بنابراین، اجرای برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای با هدف کاهش اضطراب و بهبود مهارت‌های خودکنترلی در محیط‌های آموزشی توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات