اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی و باور های ناکارآمد و عزت نفس مادران کودکان کم توان ذهنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

2 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

3 دانشجوی دکتری دانشگاه تربت جام

10.22038/jfmh.2025.89444.3261

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر افسردگی، باورهای ناکارآمد و عزت‌نفس مادران کودکان کم‌توان ذهنی صورت گرفت. این مادران به دلیل مسئولیت های سنگین مراقبتی، بیش از سایر افراد در معرض درگیری با مشکلات روان شناختی قرار دارند.

روش بررسی: این مطالعه به روش نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل نابرابر اجرا شد. نمونه پژوهش شامل ۲۴ نفر از مادران بود و به‌صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس درمان شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در ۹ جلسه‌ی دو ساعته برای گروه آزمایش اجرا گردید. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های افسردگی بک (BDI-II)، عزت‌نفس کوپراسمیت و باورهای ناکارآمد (DAS) بود و با روش تحلیل کوواریانس (ANCOVA) تحلیل شدند.

یافته ها: نتایج نشان داد شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به طور معنادار موجب کاهش افسردگی (p=0.001)، و باورهای ناکارآمد (p=0.000) و افزایش عزت‌نفس(p=0.000) گروه آزمایش شد. اندازه اثر (ضریب اتا) برای متغیرها به ترتیب ۰.۴۲۹، ۰.۴۹۷، و ۰.۵۶۸ بود. بیشترین تأثیر مداخله بر بهبود عزت‌نفس خانوادگی (p=0.000) و کاهش باورهای کمال‌طلبی (p=0.002) مشاهده شد.

نتیجه گیری: به طور کلی، یافته های پژوهش نشان داد که MBCT با تقویت پذیرش، کاهش نشخوار فکری و بهبود تنظیم هیجانی، می‌تواند افسردگی را کاهش و عزت‌نفس را افزایش دهد. پیشنهاد می‌شود این روش در برنامه‌های حمایتی مادران کودکان کم‌توان ذهنی گنجانده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات