ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه پردازش هیجان در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر و جمعیت غیربالینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

4 گروه آمار، دانشکده ریاضیات و آمار، دانشگاه اصفهان، اصفهان. ایران.

5 گروه روانشناسی ، دانشکده روانشناسی و مشاوره، دانشگاه کویینزلند جنوبی، ایپسویچ، استرالیا

10.22038/jfmh.2025.84805.3195

چکیده

اختلال در پردازش هیجانی در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) شایع است و با شدت علائم این بیماری ارتباط دارد. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی یک پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش پردازش هیجانی در این بیماران انجام شد. مطالعه به‌صورت توصیفی-همبستگی و در دو مرحله میان افراد سالم (278 نفر) و بیماران مبتلا به IBS (305 نفر) در ایران صورت گرفت. در مرحله اول، نسخه فارسی پرسشنامه پردازش هیجانی بر روی نمونه غیر‌بالینی بررسی شد و اعتبار محتوا، ساختار عاملی و پایایی آن سنجیده شد. در مرحله دوم، این پرسشنامه به همراه ابزار BSI-18 در نمونه بیماران اجرا و تحلیل عاملی تأییدی، روایی ملاکی و پایایی آن بررسی شد.

یافته ها : نتایج نشان‌دهنده اعتبار محتوای قوی( CVR=78–92%، CVI=82–94%) بودند و تحلیل عاملی اکتشافی چهار عامل را شناسایی کرد: تجربه و بیان هیجانی، آگاهی و تمایز هیجانی، تحمل هیجانات، و ارتباط و تنظیم هیجانی. این ساختار در تحلیل عاملی تأییدی نیز تأیید شد (GFI=0.9). پردازش هیجانی مختل‌شده پیش‌بینی‌کننده معنادار نشانه‌های جسمانی، افسردگی و اضطراب بود (P<0.001)از میان خرده‌مقیاس‌ها، «تحمل هیجانات» پیش‌بینی‌کننده هر سه نشانگان بود و «تجربه و بیان هیجانی» تنها افسردگی را پیش‌بینی کرد. این ابزار از پایایی بالایی برخوردار بود (آلفای کرونباخ=0.921، پایایی مرکب=0.943، ضریب دو نیمه‌سازی گاتمن=0.871)

نتیجه گیری : یافته‌ها حاکی از آن است که این پرسشنامه ابزاری معتبر و قابل اعتماد برای سنجش پردازش هیجانی در بیماران مبتلا به IBS است و می‌تواند به شناسایی نقص‌های هیجانی مرتبط با نشانه‌های روان‌تنی کمک کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات