پیش‌بینی قلدری در مدارس بر اساس نیازهای اساسی روان‌شناختی، هویت اخلاقی و ویژگی‌های شخصیتی: نقش واسطه‌ای دیدگاه‌گیری اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 Ph.D. in educational psychology, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

2 Professor, Department of Psychology, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

3 Associate professor, Department of Psychology, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

4 M.Sc. in educational psychology, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

چکیده

مقدمه: این پژوهش با هدف پیش‌بینی قلدری در مدارس بر اساس نیازهای اساسی روان‌شناختی، هویت اخلاقی و ویژگی‌های شخصیتی در رابطه با نقش واسطه‌ای دیدگاه‌گیری اجتماعی انجام شد.
روش‌ کار: جامعه آماری این پژوهش توصیفی و همبستگی شامل کلیه دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهرستان بهار در سال تحصیلی 1398-1399 بود. حجم نمونه 390 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارها شامل مقیاس های قلدری (ایلینوی، 2001)، نیازهای اساسی روانشناختی (گاردیا و همکاران، 2000)، هویت اخلاقی (آکینو و رید، 2002) و فرم کوتاه پرسشنامه شخصیت نئو (مک کری و کاستا، 199) بود. ) و دیدگاه اجتماعی (محققی و همکاران، 1394). داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-25 و LISREL به روش تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: مدل پیشنهادی به خوبی با داده های تجربی مطابقت دارد (96/0 GFI=، 97/0=IFI، 98/0= CFI). همچنین دیدگاه اجتماعی در رابطه بین قلدری و شایستگی (Z=-2.01، P<0.05)، رابطه (Z=-4.61، P<0.01)، هویت اخلاقی (Z=-5.39، P<0.01)، روان رنجوری (Z=2.53، P<0.05)، موافق بودن (Z= -5.81، P<0.01) و وظیفه شناسی (Z= -4.09، P<0.01) نقش میانجی معناداری دارند.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، عدم ارضای نیازهای اساسی از جمله شایستگی و ارتباط، ضعف هویت اخلاقی، سطوح پایین توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی، سطوح بالای روان‌رنجورخویی و پایین‌بینی دیدگاه اجتماعی، احتمال قلدری توسط دانش اموزان در مدارس را پیش‌بینی و افزایش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Espelage DL, Van Ryzin MJ, Holt MK. Trajectories of bully perpetration across early adolescence: Static risk factors, dynamic covariates, and longitudinal outcomes. Psychol Violence 2018; 8(2): 141.
  2. Wei M, Graber KC. Bullying and physical education: A scoping review. Kinesiol Rev 2023; 12(3): 217-34.
  3. Li H, Qian X, Gong J, Dong H, Chai X, Chao H, et al. Previous school bullying-associated depression in Chinese college students: the mediation of personality. Behav Sci 2022; 13(1): 14.
  4. Stephens MM, Cook-Fasano HT, Sibbaluca K. Childhood bullying: Implications for physicians. Am Fam Physician 2018; 97(3): 187-92.
  5. Husky MM, Delbasty E, Bitfoi A, Carta MG, Goelitz D, Koç C, et al. Bullying involvement and self-reported mental health in elementary school children across Europe. Child Abuse Negl 2020; 107: 104601.
  6. Centers for Disease Control and Prevention. CDC Global School-Based Student Health Survey (GSHS). [cited 2015]. Available from: https://www.cdc.gov/gshs/index.htm
  7. Mazaheri Tehrani MA, Shiri S, Valipour M. [Studying nature and prevalence of bullying in Zanjan rural secondary schools]. Educational psychology 2015; 11: 17-38. (Persian)
  8. Behind the numbers: Ending school violence and bullying. [cited 2019]. Available from: https://unesdoc.unesco.org/ark: /48223/pf0000366483.locale= en
  9. Yan R, Xie R, Jiang M, Li J, Lin X, Ding W. Longitudinal relationship between bullying victimization and depression among left-behind children: roles of negative thoughts and self-compassion. Front Psychol 2022; 13: 852634.
  10. Khalili T, Jafarian Yasar H. [Comparison of stress, depression and anxiety in bully and normal children]. Psychology and behavioral sciences of Iran 2017; 14: 109-15. (Persian)
  11. Mahboob M, Basharpour S, Anbari E. [Causal modeling of bullying-related behaviors based on the experience of child abuse the mediating role of emotional safety]. Journal of Ardabil University of Medical Sciences 2022; 21(4): 402-15. (Persian)
  12. Shirkavand N, Mirhashemi M, Saberi H. [Predicting bullying based on thrill-seeking, school atmosphere, and students' self-concept]. Iranian journal of nursing research 2020; 15(1): 77-85. (Persian)
  13. Abdollāhi Harzand Ā, Mesrābādi J, Farid A. [Distinguishing between bullying and non-bullying students based on cognitive emotion regulation strategies and school connectedness]. Educational innovations 2021; 20(2): 79-94. (Persian)
  14. Fakharyzade Najafabadi S, Rezaei AM, Mohammadyfar MA, Talepasand S. [Logistic regression in predicting bullying based on the components of emotional intelligence and spiritual intelligence]. Journal of educational psychology studies 2023; 20: 115-95. (Persian)
  15. Moradmand M, Ashayeri H, Namvar H. [Predicting adolescent bullying victimization based on attachment to parents and peers, and self-compassion with the mediating role of problem solving]. The journal of new thoughts on education 2023; 19(1): 71-91. (Persian)
  16. Morgan PL, Farkas G, Woods AD, Wang Y, Hillemeier MM, Oh Y. Predictive factors of being bullies or victims of bullies in US elementary schools. School Ment Health 2023; 15(2): 566-82.
  17. Torkashvand M, Keramati H. [Predicting types of bullying based on subscales of moral disengagement and moral identity in elementary school students in Tehran]. Thinking and children 2022; 12(2): 93-110. (Persian)
  18. Jahani Zingir H, Eghbali M. [Prediction of cyberbullying based on impulsivity, moral disengagement and dark personality traits in adolescents with addiction to cyberspace]. Rooyesh-e-Ravanshenasi journal 2023; 12(4): 187-96. (Persian)
  19. Toda HY, Yamamoto T. Statistical inference in vector auto regressions with possibly integrated processes. J Econom 1995; 66(1-2): 225-50.
  20. Hooman H. [Structural Equation Modeling using LISREL software]. Tehran: Samat; 2005. (Persian)
  21. Kline RB. Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford; 2015.
  22. Espelage DL, Holt MK. Bullying and victimization during early adolescence: Peer influences and psychosocial correlates. J Emot Abuse 2001; 2(2-3): 123-42.
  23. Shahriarfar M. [Normization of the Olveus Bullying Questionnaire]. Ph.D. Dissertation. Tehran University of Medical Sciences and Health Services, 2010. (Persian)
  24. La Guardia JG, Ryan RM, Couchman CE, Deci EL. Within-person variation in security of attachment: A self-determination theory perspective on attachment, need fulfillment, and well-being. J Pers Soc Psychol 2000; 79(3): 367.
  25. Ryan RM, Deci EL. Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. Am Psychol 2000; 55(1): 68.
  26. Ghasemipour A, Ghorbani N. [Awareness and basic psychological needs in cardiovascular patients]. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology 2010; 16(2): 15. (Persian)
  27. Aquino K, Reed II A. The self-importance of moral identity. J Pers Soc Psychol 2002; 83(6): 14-23.
  28. Azimpour A, Nissi A, Shahni Yilagh M, Arshadhi N, Beshildeh K. [Validation of the self-importance scale of moral identity for college students]. Personality and individual differences quarterly 2014; 3(4): 19-38. (Persian)
  29. Grossi Farshi M, Mehyar A, Qazi Tabatabai M. [The application of the new Neo personality test and the analysis of its characteristics and factor structure among Iranian university students]. Al-Zahra humanities journal 2001; 11: 173-89. (Persian)
  30. Costa Jr PT, McCrae RR. Reply to Eysenck. Pers Individ Dif 1992; 13(8): 861-5.
  31. Mohaghegi H, Zoghi Paidar MR, Yaghoobi A, Yarmohammadi Vasel M, Mohammadzadeh S. [Codification and validation of a scale to measure social perspective-taking]. Social cognition 2016; 5(1): 20-34. (Persian)
مجله اصول بهداشت روانی
دوره 25، شماره 6
آذر و دی 1402
صفحه 379-386

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار