Document Type : Research Paper
Author
Abstract
Keywords
یـکی از عـارضه
هـای جدید زندگی مـدرن، وجود تنش در محیط کار می
باشد. روحیهی انسان به گونه
ای است که با بروز تغییرات، خواه ناخواه در او تنش ایجاد شده و تنش
های ناشی از فعالیت
های شغلی بر سلامت جسمانی و روانی وی اثر می
گذارند (1). تنش شغلی یک بیماری مزمن است که به علت شرایط سخت کاری به وجود آمده و بر روی عملکرد فردی و سلامت جسمی و ذهنی فرد تاثیر می
گذارد (2).در مراحل اولیه، تنش شغلی می
تواند بدن را در وضعیت اضطراری قرار داده و موجب شود تا بازده کاری فرد افزایش یابد. شخص در این زمان همواره به خود تاکید می
کند که: «من باید کارهایم را بهتر انجام دهم» اما اگر این شرایط نادیده گرفته شده و مورد بررسی قرار نگیرد، بدن هم
چنان در حالت اضطراری باقی می
ماند و در نتیجه بازده کاری به طور خودکار کاهش یافته و سلامت فرد به خطر می
افتد (3،4).
علایم تنش شغلی در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل بی
شماری از قبیل موقعیت و شرایط کاری مختلف، مدت زمان قرار گرفتن در معرض تنش و میزان تنش وارد به فرد، بستگی دارد.اما نمونه
های بارز علایم تنش شغلی عبارتند از: بی
خوابی، حواس
پرتی، اضطراب، غیبت از کار، افسردگی، خستگی، ناامیدی و عصبانیت در حد افراطی، مشکلات خانوادگی و بیماری
های جسمی مانند بیماری
های قلبی، میگرن، سردرد، سوء
هاضمه و فتق دیسک بین
مهرهای (هرنی دیسکال) (5).
تنشهای شغلی ممکن است به دلیل مشکلات پیچیده و فراوانیبهوجود آیند. برخی از نمونه
های مشهود آن عبارتند از:
الف) ناامنی شغلی: این روزها عواملی نظیر سازماندهی مجدد تشکیلات، اعمال کنترل، ادغام شرکت
ها، نقل و انتقال و... به عنوان موارد اصلی ایجاد تنش در کارکنان درآمده
اند (6).
ب) تقاضای بالا در اجرا: حجم بالای کار، شیفت
ها و ساعت
های طولانی کاری، دور بودن بیش از اندازه از خانه و خانواده می
توانند کارمندان را از نظر جسمی و روانی تحت فشار شدیدی قرار دهد (7).
ج) فنآوری: در اثر همسو شدن با پیشرفت
های فنآوری، کارکنان مجبور هستند کاربرد دستگاه
های متعدد را در مدت زمان بسیار کوتاهی فراگیرند که این مطلب خود یکی از عوامل موثر در ایجاد تنش بهشمار میرود.
د) فرهنگ محیط کار: فرد ملزم به رعایت یک
سری خط مشی
های از پیش تعیین شده می
باشد. در بسیاری از موارد سیاست
های شغلی و یا شایعات بی
پایه و اساس در محیط کار، از مهم
ترین منابع تولید تنش می
باشند (8).
هـ) مشکلات شخصی یا خانوادگی: کارمندانی که دچار مشکلات خانوادگی و یا شخصی دیگر هستند، معمولا تنش
های شخصی خود را با مسائل کاری مخلوط کرده و آن
ها را با خود به محیط کارشان می
آورند. بدیهی است چنین حالت
هایی برای مشاغلی که در ارتباط با جان انسان
ها هستند، مانند پرستاران، می
تواند مخاطرات جبران
ناپذیری به دنبال داشته باشند.
تنش
های شغلی عامل اصلی در ایجاد و تشدید فرسودگی شغلی هستند. فرسودگیشغلی حالتیاستکه باخستگی روانیشروع وبا تشدید خستگی جسمی و در نهایت به صورت کاهش کیفیتکاری بروز می
کند (9).
عبارتفرسودگیشغلی،بهصورتیکهامروزهاستفاده می
شود،اولین
بارتوسط فروید منبرگر درسال1974مطرح گردیدوبرایافراد مبتلابهسندرمموردنظرتشخیص افسردگیدادهمی
شد،امادردههی1990بهعنواناختلالی مجزاشناختهشد ودر نتیجه برایرفعآننیزراهبردهای جداگانهایتوصیهگردید (10). عواملاصلیفرسودگی شغلیتحملروانیناشیازکاربهمدتطولانیهمراهبا کار زیادمیباشد (11). ضروری است که نظاممدیریتیصحیحی ایجاد شود تادرجهتتسهیلودور کردن خطرهایناشیاز
تنشهایشغلی باتدابیریمقطعیبرایجلوگیریازعواقبمنفیآناقدام نماید (12).
عوامل تنشزا را به چند دستهی عمده تقسیم میکنند: عوامل تنشزایمحیط کارشاملعواملفیزیکی (محیط کاری باز، نور،صدا،سرمایاگرما)،عوامل شغلی(حجم کاری،ابهامو مشکلاتشغلی،تغییرات،فشاردر زمینهیصرفهجوییدر زمان،مسئولیتپذیریخیلیکمیاخیلی زیاد)،عوامل مدیریتی(فقدانحمایت سازمانی،ضعفساختاری،ضعف مدیریت)،عواملمربوطبه روابطباهمکاران(فقدان همبستگی،حمایتگروهیضعیف)، عواملمربوطبه انتظاراتفردی(امیدهاوانتظاراتاولیه، نگرانیهای بازنشستگی)ودرآخرعواملمربوطبهخارجاز محیطکار (زندگیخانوادگی،ازدواج،والدین،مسائلمالی، دوستانو روابطاجتماعی)میباشند(2،13،14).
فوریت
های پزشکی به دلیل محدودیت وقت در انجام امور، وضعیت بحرانی بیمار، انتظارات همراهیان، باز بودن محیط کار، ترس از بیکفایتی در نجات جان بیمار در حال مرگ، قدرت تصمیمگیری در شرایط بحرانی و عوامل مربوط به نیروی انسانی، شرایطی را برای ایجاد تنش در شاغلان این بخش فراهم میسازد.
تکنسینهای اورژانس 115 در طول یک روز کاری خود با تنشهای زیادی روبهرو هستند و به یقین این فشارهای روحی در کیفیت کاری آنها اثرگذار خواهد بود. بر کسی پوشیده نیست که این اثرگذاری در واقع تهدیدی برای سلامت جامعه و جان ساکنان منطقهی تحت پوشش پایگاه اورژانس
مربوط است.
اینمطالعهباهدفمشخصنمودنشایعترین عوامل تنشزادر تکنسینهای اورژانس 115 انجامشدتاضمندسترسیبهآمارواولویتبندیاینعوامل، رویکردهایعملیوبنیادینبرنامهریزی مدیریتیدر جهتکاهشاینعوامل ارایهشود.
روش
کار
اینپژوهشیکمطالعهیتوصیفیمقطعیاست که در بهار سال 1388انجام گردید. جامعهی پژوهش شامل تمام 176 نفر تکنسین اورژانس 115 مشهد میباشد (3 نفر به دلیل ناقص بودن پرسشنامه حذف و تنها 173 نفر در پژوهش در نظر گرفته شدند). تمام تکنسینهای شاغل در اورژانس پیشبیمارستانی مشهد مرد و دارای حداقل مدرک تحصیلی از دیپلم (با گذراندن دورهی آموزشی 780 ساعتی ویژهی اورژانس) تا کارشناسی پرستاری بودند. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از:
1- شاغل بودن در آمبولانس اورژانس پیشبیمارستانی تحت عنوان یکی از رده های تکنسینی (امدادگر، تکنسین پایه، میانی و ارشد. تکنسینهای شاغل در قسمتهای اداری و مرکز ارتباطات در نظر گرفته نشدند).
2- شغل اصلی تکنسین، فعالیت در آمبولانس 115 باشد (به صورت اضافهکاری از سایر واحدها و اشتغال در حجم کم نباشد).
3- حداقل دو سال سابقهی کار در آمبولانس فوریتهای پزشکی (تکنسینهایی که در پنج سال گذشته در اورژانس 115 شاغل بودهاند و طی یک سال گذشته با حداقل دو سال سابقهی کار تغییر شغل دادهاند، در مطالعه وارد شدند).
برایگردآوریاطلاعاتازپرسشنامهیعواملتنشزای شغلی پرستاران که در ایران استانداردشده است، استفادهشد. این پرسشنامه برای اورژانس پیشبیمارستانی بازنویسی گردید، به نحوی که عناوین و کلمات مرتبط با کار بیمارستانی با مترادفهای مرتبط با کار پیشبیمارستانی جایگزین شد
(3،7-5). همچنین در کنار آن از بخش D پرسشنامهی محتوای شغلی با عنوان کیفیت زندگی کاری استفاده و تعداد 40 سئوال غیرتکراری با پرسشنامهی اصلی به عنوان شاهد انتخاب و در مصاحبه با جامعهی مورد بررسی تکمیل گردید تا روایی پرسشنامه کنترل گردد (8،14). قسمتاولپرسشنامه حاوی5سئوالدرموردخصوصیات جمعیتشناختی (بدون درج نام و یا هر مشخصهی شناسایی فردی دیگر)وبخشدوم شامل35سئوالمربوطبهعوامل تنشزای پرستاریدر اورژانس بود. از 35 سئوال بخش دوم، 7 پرسش در مورد عواملتنشزایمراقبتازبیمار، 8 پرسشدرموردعوامل تنشزای بینفردی، 5 سئوالدرارتباطباعواملمدیریتی،
7 سئوالدر ارتباطباعواملفردیو 8 سئوالدرارتباطبا محیطفیزیکی کار بودند. پرسشهای بخش دوم بامقیاس درجهبندیلیکرت پنجتایی با کدبندی زیر سنجیدهشدند:
بدون تنش=1، تنش کم=2، تنش متوسط=3، تنش زیاد=4، تنش خیلی زیاد=5.
با توجه به عدم درج نام یا هرگونه مشخصهی شناسایی از شرکت
کنندگان در طرح و نیز مشارکت داوطلبانهی آزمودنیها پس از توضیح کامل طرح و نیز عدم ایجاد صدمه بر سلامت آزمودنیها، مسایل اخلاقی تحقیق کاملا رعایت گردیده است. پایایی و روایی این پرسشنامه که به دفعات در پژوهشهای مشابه بهکار رفته با توجه به استانداردسازی آن اثبات شده است. با این حال به منظور بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه جهت نمونه مورد مطالعه، طی دو مطالعهی مقدماتی در اورژانس 115 دیگر شهرهای تحت پوشش مدیریتی اورژانس دانشگاه مشهد، در هر نوبت 25نفراز تکنسینهایی که معیارهای ورودبهپژوهش راداشتند، پرسشنامهها را تکمیلنمودند. با استفاده از روش محاسبهی اعتبار و تشکیل ماتریس همبستگی، همبستگی بین هر سئوال و مجموع امتیازها سایر سئوالها مناسب بود. برای بررسی روایی محتوا از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. هدف از تجزیه و تحلیل عاملی، توضیح همبستگی بین متغیرها بر اساس عاملها می باشد که باید متغیرهای درونگروهی همبستگی زیاد و متغیرهای بین
گروهی همبستگی ضعیفی نشان دهند.نتایج مشابه در دو مطالعهی مقدماتی در دو منطقهی متفاوت و هماهنگی نتایج با بخش D پرسشنامهی محتوای شغلی با عنوان کیفیت زندگی شغلی، نشانگرتکرارپذیری و پایاییآزمونها بود.
در مرحلهی اصلی مطالعه، پرسشنامهها ضمن توضیح اهداف طرح در اختیار تمام تکنسینهای اورژانس 115 شهر مشهد قرار گرفت و تکمیل شد. در مورد ارتباط عامل سن و سابقهی کاری و محل استراحت، با 75 نفر از کارکنان با سابقهی کاری بیشتر به منظور تایید مجدد یافتهها و بررسی دقیقتر، مصاحبهی جداگانه انجام شد. درنهایتنتایجبهدستآمدهبااستفادهاز
رایانه موردتجزیهوتحلیلآماریقرارگرفت. برای بررسی معنیداری رابطهیشدتعواملاصلی باخصوصیاتفردیو اجتماعیازآزمونهایمجذورخی، همبستگیپیرسونو تحلیلواریانساستفادهگردید.
نتایج
از مجموع 176 مورد، سه مورد از پرسشنامهها ناقص و فاقد اعتبار شناخته و حذف شدند و تنها 173 مورد در محاسبات شرکت یافتند. به دلیل نوع کار در اورژانس 115 در زمان اجرای مطالعه، تمام تکنسینهای آمبولانسهای اورژانس 115 مرد بودند. بنابراین اثر عامل جنسیت در این پژوهش حذف گردید. متوسط سن جامعهی پژوهش 31 سال با انحراف معیار 695/6 و نما و میانهی 29 سال بود. بیشترین سن 51 و کمترین سن 22 سال بود. دربررسیمیانگینمجموععواملتنشزا در مقایسه با سن افراد، مشاهده گردید که با بالا رفتن سن تکنیسینها تا حدود 40 تا 45 سالگی از میزان تنش آنها کاسته میشود. با انجام آزمون مجذور خی مشخص شد که بین سن و ایجاد تنش، وابستگی معنیدار وجود دارد (0001/0=P). بنابراین افزایش سن میتواند تا مقطع خاصی نقش محافظتی در برابر عوامل تنشزای شغلی داشته باشد. برای تفکیک بیشتر اثر سن افراد، به عامل سابقهی کاری توجه گردید (جدول 1).
جدول 1- مقایسهی میانگین امتیازهای عوامل تنشزا با گروه سنی تکنسینهای اورژانس
|
گروه سنی (سال) |
فراوانی |
درصد فراوانی |
میزان تنش |
میانگین امتیازهای عوامل تنش زا |
|
27-22 |
65 |
57/37 |
متوسط |
63/3 |
|
33-28 |
45 |
01/26 |
متوسط |
02/3 |
|
39-34 |
43 |
85/24 |
متوسط |
08/3 |
|
بیش از 40 |
20 |
57/11 |
کم |
19/2 |
|
میانگین کل |
173 |
100 |
متوسط |
1682/3 |
میانگین سابقهی کار تکنسینهای اورژانس 58/5 سال با انحراف معیار 25/6، میانهی 4 و نمای 5 سال بود. در مقایسهی سابقهی کار با میزان تنش همانطور که در جدول (2) مشاهده میشود، سابقهی کاری زیر 20 سال با تغییراتی همراه است که آزمون مجذور خی اختلاف آنها را معنیدار نشان نمی
دهد (0802/0=P) ولی در سابقهی کاری بالای 20 سال، مجموع امتیازهای عوامل تنشزا بیشتر میگردد.
با توجه به افزایش امتیازها در گروه اخیر، عواملتنشزادر پنج دستهی استاندارد به طور جداگانه بررسی گردید که اثر این عوامل در افزایش نمرهی تنشزایی کل در گروه با سابقهی کاری بیش از 20 سال به شرح ذیل است: عواملبینفردیبه میزان 25%،عوامل مراقبتازبیمار 27%،عواملمحیط فیزیکی 31%، عوامل مدیریتی 44% و عوامل فردی 79% در افزایش
جدول 2- مقایسهی میانگین امتیازهای عوامل تنشزا با سابقهی کاری تکنسینهای اورژانس
|
سابقهیکاری (سال) |
درصد فراوانی |
میزان تنش |
میانگین امتیازهای عوامل تنش زا |
|
زیر 3 |
41 |
متوسط |
41/3 |
|
7- 4 |
30 |
کم |
2/3 |
|
11- 8 |
4 |
کم |
98/2 |
|
15- 12 |
7 |
کم |
53/2 |
|
19- 16 |
5 |
کم |
50/2 |
|
بیش از 20 |
13 |
متوسط |
04/3 |
|
میانگین کل |
100 |
متوسط |
168/3 |
نمرات مؤثر بودند (جدول 2). در بین عوامل تنشزایفردی نیز عدم سازگاریبرنامهیکاریباشرایط زندگیشخصیبا 86% اثرافزایشی،بیشترینتاثیرراداشته است. در افراد با سابقهی کاری خیلی بالا، عامل عمدهی تنشزای شغلی تقابل شرایط کاری ویژهی آنها با مسائل خانوادگی است.
درتعیینفراوانی شیفتکاری، بهطور کلی شیفتهای کاری در پایگاههای اورژانس حداقل 24 ساعته است و به دلیل ضرورت گاه افراد تا دو شیفت متوالی یعنی 48 ساعت یا بیشتر مشغول خدمت هستند. در پرسشنامهی شاهد اکثر تکنسینها شیفت شبانهروزی و یا شیفتهای 48 ساعته را بسیار تنشزا
معرفی نمودند.
بررسیمیانگینمجموععواملتنشزادر مقایسه با شیفت کاری ارتباط معنیداری را بین شیفتهای شبانهروزی متوالی و تنشهای شغلی نشان میدهد به طوری که میانگین مجموععواملتنشزا در افراد با شیفتهای 36 و 48 ساعت و به خصوص شیفتهای متغیر بیش از 48 ساعت بیشتر از افرادی است که تنها شیفتهای 24 ساعته داشتهاند (0013/0=P). این در حالی است که در افراد با سابقهی کاری بالای 20 سال که شیفتهای پیدرپی و بالای 24 ساعت نداشتند، میانگین نمرات تنشزایی در محدودهی کم (زیر 3) است؛ هرچند به دلیل تعداد اندک این افراد (2نفر) از نظر آماریامکان ارزیابی این
جدول 3-مقایسهی مجموع امتیازهای عوامل تنشزا با مقطع تحصیلی تکنسینهای اورژانس
|
مقطع تحصیلی |
فراوانی |
درصد فراوانی |
میزان تنش |
میانگین نمرهی مجموععواملتنشزا |
|
دیپلم |
52 |
05/30 |
کم |
71/2 |
|
فوقدیپلم |
43 |
85/24 |
کم |
83/2 |
|
کارشناسی |
78 |
10/45 |
متوسط |
66/3 |
ارتباط وجود ندارد. 9/17% از نمونه
ها (31 نفر) مجرد و 1/82 % (142 نفر) متاهل بودند. در مقایسه، میانگین مجموع عواملتنش
زا در افراد متاهل 3/65% بیشتر از افراد مجرد می
باشد. در مقایسه
ی مدرک تحصیلی با میانگینمجموععواملتنش
زا،تکنسین
های مورد مطالعه دارای سه مقطع تحصیلی دیپلم، فوق دیپلم و لیسانس می
باشند. از مشاهده
ی جدول (3) مشخص می
شود در افرادی که دارای مدرک لیسانس هستند میانگینمجموععوامل تنش
زا، متوسط و تکنیسین
هایی که دارای مدرک فوق
دیپلم و دیپلم هستند تنش کم برای
شان ایجاد شده است. با این حال اختلاف معنی
داری بین اثر مقاطع تحصیلی مختلف و تنش
زایی مشاهده نمی
گردد (0812/0=P) (جدول3).
در مقایسهی نوع رابطهی استخدامی با میانگینمجموععوامل تنشزا، تکنسین
های مورد مطالعه دارای سه نوع استخدام رسمی، پیمانی و شرکتی میباشند (افرادی که به صورت اضافهکاری و پاره وقت در اورژانس فعالیت مینمایند شرایط ورود به طرح را نداشتهاند). نتایج به دست آمده با وجود اختلاف در میانگین نمرهی تکنسینهای رسمی و پیمانی و شاید به دلیل تعداد اندک نمونههای با استخدام رسمی، اختلاف معنیداری بین اثر استخدام رسمی و پیمانی نشان نمی
دهد (08/0=P). ولی اختلاف معنیداری بین استخدام شرکتی و میانگین نمرات مستخدمین رسمی و پیمانی مشاهده میگردد (0000/0=P) (جدول 4). در مقایسه نوع پایگاه با میزان تنش، تکنسینهایی که در پایگاههای شهری بودند تنش
جدول 4- مقایسه
ی مجموع امتیازهای عوامل تنشزا با سابقهی کاری تکنسین
ها
|
نوع استخدام |
فراوانی |
درصد فراوانی |
میزان تنش |
میانگین نمرهی مجموع عواملتنش |
|
رسمی |
8 |
84/13 |
کم |
12/2 |
|
پیمانی |
31 |
49/22 |
کم |
56/2 |
|
شرکتی |
134 |
67/63 |
زیاد |
07/4 |
نمره تنش
زایی هر سئوال و میانگین نمرات و انحراف معیار نمونه
های شرکت
کننده در طرح و نیز مجموع میانگین نمره
ی سئوالات عوامل پنج
گانه تنش شغلی در جدول (6) آمده است.
بحث و نتیجهگیری
از مجموع 173 مورد بررسی شده، در مورد متغیر تنش شغلی مشاهده میشود میانگینمجموععواملتنشزا در 14/37 درصد افراد در حد تنش کم (بین 2 تا 3) ، 76/51 درصد تنش متوسط (بین 3 و 4) و 10/11 درصد تنش زیاد (بین 4 و 5) داشتهاند.
نتایجبهدستآمدهدراینپژوهشنشاندادکهمتغیرهای سابقهی شغلی،وضعیتتاهل وشیفتکاری، ارتباط معنی
داریبامیزانتنشنداشتند. هر چند پراکندگی پایگاهها و مسافتهای طولانی از محدودیتهای طرح بودند ولی از مهم
ترین محدودیتهای مطالعه، کم بودن تعداد آزمودنیها بود و شاید با انجام تحقیق در سطح گستردهتر و همچنین مطالعهی مقایسهای بین تکنسینهای اورژانس پیش
بیمارستانی و پرستاران اورژانسهای بیمارستانی و یا حتی سایر بخشها بتوان قضاوت آماری دقیقتری داشت. همچنین به منظور کاهش اثر خستگی شیفت فعال در پاسخدهی، سعی شد که پرسشنامهها در شروع شیفت تکمیل گردند.
درارتباطباسطح تحصیلات وتنشزاییشغلی،کمترین تنش در افراد دارایمدرکفوق
دیپلم مشاهده گردید . کار در پایگاههای جادهای، تعداد کم آمبولانس در مناطق شهری مشهد، نوع سازهی پایگاه به صورت کانکس و مناسب نبودن جدول 5- مقایسهی مجموع امتیازهای عوامل تنشزا با نوع پایگاه اورژانس
|
نوع پایگاه |
فراوانی پایگاه |
درصد فراوانی |
میزان تنش |
میانگین نمرهی مجموععواملتنش |
|
شهری |
31 |
8/73 |
متوسط |
51/3 |
|
جادهای |
11 |
2/26 |
کم |
22/2 |
آن برای استراحت و کمبود برخی از وسایل و امکانات داخل پایگاه از شایعترین عوامل بیرونی تنشزا هستند. در پژوهش
های مشابه در پرستاران بخشهای غیرفوریتهای پزشکی، مهمترینعواملتنشزا،دردسترس نبودنپزشکان درموارداضطراری،کمبودکارکناننسبتبهبیمارانو مراقبتازبیماران بدحالوروبهمرگبودند. دربینعوامل تنشزا،عواملمدیریتیبیشترینشدتوعواملبینفردی کمترینشدتراداشتند (7-5).
نتایج تحقیق حاضر اندکی متفاوت است. زیرا بهطور طبیعی، تکنسینهای اورژانس پیشبیمارستانی در زمان انجام وظیفه دسترسی به پزشک ندارند و اصولا چنین انتظاری هم وجود ندارد. ولی کمبود کارکنان به نسبت بیمارانومراقبتاز بیماران بدحالوروبهمرگ در تکنسینهای اورژانس پیش
بیمارستانی مانند پرستاران بخشهای بیمارستانی عامل بسیار مهمی در ایجاد تنش شغلی است (9،6).
در مطالعهی مشابهدرگروه پرستارانبخشهایاورژانس بیمارستانی، مهم
ترینعواملتنشزابهترتیبشامل مشاهدهی دردورنج بیمار،حضورخانواده و همراهان در بخش،حجم کاریزیاد به نسبت کارکنان، واکنشهایبستگانبیمار و محدودیت زمانیبودند (12،7). ترس از واکنش همراهان بیمار و یا همکاران بیمارستانی در صورت اشتباه یا تاخیر در تصمیم
گیری برای اقدامات خاص، از عوامل مهم درونی تشدید تنش در تکنسین
های اورژانس پیشبیمارستانی هستند که در تحقیقات بیمارستانی، سهم کمتری در ایجاد تنشهای شغلی داشته اند (12-5).
تحقیق حاضر نشان داد مهمترین عواملی که باعث افزایش تنشهای شغلی در تکنسینهای اورژانس و کاهش کارآیی
جدول 6- رتبه
بندیکلینمره
ی عواملتنش
زادر تکنسین
های اورژانس پیش
بیمارستانی مشهد
|
عوامل تنشزا به تفکیک دستههای پنجگانه |
میانگین نمره |
میانگینمجموع |
انحراف معیار |
رتبه |
|
||||||
|
|
عوامل تنشزای مراقبت ازبیمار
|
رانندگی با سرعت بالا در مواقع ضروری |
6/3 |
43/3 |
30/0 |
8 |
|||||
|
|
تراکمماموریتها |
4/3 |
31/0 |
13 |
|||||||
|
|
مراقبتازبیمارانیکههمکارینمیکنند |
38/3 |
52/0 |
17 |
|||||||
|
|
دردورنجکشیدنبیمار |
3 |
62/0 |
23 |
|||||||
|
|
تماسباوسایلواشیایآلوده |
6/3 |
31/0 |
7 |
|||||||
|
|
مراقبتازبیماربدحالوروبهمرگ |
5/3 |
30/0 |
10 |
|||||||
|
|
سرزنش کردن خود در مواقع دیر رسیدن و فوت بیمار |
56/3 |
40/0 |
9 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
عوامل تنشزای فردی |
پاسخگوبودنبهعواقبتصمیمگیری |
5/3 |
81/2 |
2/0 |
11 |
|||||
|
|
عدمعلاقهبهکاردرآمبولانس پیش بیمارستانی |
7/2 |
1/1 |
31 |
|||||||
|
|
نیازبهمهارتزیاد |
6/2 |
1 |
32 |
|||||||
|
|
قادرنبودنبهتصمیمگیریدرموقعیتهایاضطراری |
3 |
21/0 |
24 |
|||||||
|
|
ترسازاشتباهدرانجاموظیفه |
3/3 |
65/0 |
18 |
|||||||
|
|
ترس از دیر رسیدن بر بالین بیمار
|
1/3 |
3/0 |
21 |
|||||||
|
|
عدمسازگاریبرنامهیکاریباشرایطزندگی |
5/3 |
3/0 |
12 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
عوامل تنشزای بینفردی |
ارتباطباپزشکانمتعدد مرکز فرماندهی |
2 |
88/2 |
3/1 |
34 |
|||||
|
|
دردسترسنبودنپزشکاندرموارداضطراری |
6/2 |
1/1 |
33 |
|||||||
|
|
عدمهماهنگیبینتکنسین وپزشک مرکز فرماندهی |
1/3 |
63/0 |
22 |
|||||||
|
|
بیتفاوتیکادربیمارستان مقصد نسبتبهنیازهایبیماروخانوادهی وی |
3 |
85/0 |
25 |
|||||||
|
|
قضاوتنادرستاطرافیانبیماردرمورداقداماتفوریتی |
3 |
1 |
26 |
|||||||
|
|
دخالتاطرافیانبیماردرارایهیخدماتفوریتی |
3 |
62/0 |
27 |
|||||||
|
|
ترس از برخورد فیزیکی همراهان بیمار |
3 |
9/0 |
28 |
|||||||
|
|
بیحرمتیبیماروهمراهیان |
4/3 |
2/0 |
14 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
عوامل تنشزای محیط فیزیکی |
پیچیدگیوتنوعوسایل |
2 |
19/3 |
9/0 |
35 |
|||||
|
|
سر وصدای ناشی از بیسیم ها و آژیر |
2/3 |
3/1 |
20 |
|||||||
|
|
نورنامناسبمحل کار ( مخصوصا در ماموریتهای فضای باز در شب ) |
8/2 |
8/0 |
30 |
|||||||
|
|
سروصدایهمراهیان |
9/2 |
1 |
29 |
|||||||
|
|
فضایمحدودآمبولانس نسبتبهاقدامات مورد نیاز |
3/3 |
3/0 |
19 |
|||||||
|
|
نداشتنمحلمناسببرایاستراحت |
7/3 |
2/0 |
3 |
|||||||
|
|
نداشتنفرصتمناسببرایاستراحت |
83/3 |
11/0 |
1 |
|||||||
|
|
کمبودودردسترسنبودنوسایلوامکانات |
8/3 |
17/0 |
2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
عوامل تنشزایمدیریتی |
کمبودتکنسیندر آمبولانس |
4/3 |
53/3 |
22/0 |
15 |
|||||
|
|
بهکارگیریکارکنانتازهکاروکمکار |
6/3 |
27/0 |
6 |
|||||||
|
|
عدمدرنظرگرفتنکارکناندرتصمیمگیریهایاداری مرتبط با آنها |
4/3 |
56/0 |
16 |
|||||||
|
|
عدموجودارزیابیدقیقازنحوهیکار و تلاش تکنسینها |
65/3 |
3/0 |
4 |
|||||||
|
|
کمبودتکنسین ها بهنسبتتعداد ماموریت |
64/3 |
3/0 |
5 |
|||||||
|
|
میانگین کل |
|
|
168/3 |
|
|
|||||
آن
ها میگردند، عوامل بیرونی هستند که به قابل اصلاح
ا
ند. موثرترین این عوامل در ایجاد تنش شغلی عبارتند از:
1- نداشتن فرصت مناسب برای استراحت،
2- کمبود و در دسترس نبودن وسایل و امکانات،
3- نداشتن محل مناسب برای استراحت،
4- عدم وجود ارزشیابیدقیق از نحوهی کاروتلاشتکنسینها،
5-کمبود تکنسینها به نسبت تعداد ماموریت.
در بررسی نتایج پرسشنامهی محتوای شغلی به عنوان شاهد نیز عدم رضایتمندی کارکنان از امکانات رفاهی، وجود آلودگی صوتی در محیط استراحت در پایگاه، عدم وجود فرصت کافی برای استراحت، کمبود تعداد کارکنان به نسبت حجم کار و نیز تماس با وسایل و اشیای آلوده از شایعترین عوامل اثرگذار در کیفیت زندگی شغلی مشاهده شد که با نتایج پرسشنامهی اصلی و تحقیقات مشابه در استرالیا بر روی پرستاران اورژانس بیمارستانی مطابقت دارد (12،14).
تکنسینهای اورژانس پیشبیمارستانی به دلیل نوع خدماتی که جامعه از آنها انتظار دارد، یعنی نجات جان انسانهایی که در چند قدمی مرگ هستند، از سرمایههای مهم جامعه محسوب میگردند.
بنا بر این شکی نیست که با کاهش تنشهای شغلی، اثربخشی عملکرد تکنسینها افزایش خواهد یافت. با ساماندهی مجدد ساختار استخدامی، محیط کار و تصویب قوانین حمایتی مناسب میتوان کیفیت مراقبتهای اورژانس پیشبیمارستانی را افزایش داد.
)