پیش‌بینی هوش اخلاقی بر اساس سبک‌های فرزندپروری و شش ویژگی شخصیتی هگزاکو

نویسندگان

1 Ph.D. in educational psychology, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

2 Professor of Psychology Department, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

10.22038/JFMH.2023.52833.2850

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی هوش اخلاقی بر اساس سبک‌های فرزندپروری و شش ویژگی شخصیتی هگزاکو  انجام شد.
روش‌ کار: حجم نمونه این مطالعه توصیفی- همبستگی شامل 300 نفر از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال تحصیلی 98-1397 بود. به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. آنها مقیاس هوش اخلاقی، مقیاس ویژگی های شخصیتی هگزاکو و مقیاس سبک های فرزندپروری را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس، رگرسیون گام به گام و SPSS-25 تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین سبک فرزندپروری قاطعانه (486/0r=)، صداقت- فروتنی (407/0=r)، برون‌گرایی (379/0=r)، توافق (321/0=r)، وظیفه‌شناسی (444/0=r) و گشودگی رابطه وجود دارد. تجربه (344/0r=) با هوش اخلاقی مثبت و معنادار و رابطه سبک فرزندپروری مستبدانه (249/0-=r) با هوش اخلاقی منفی و معنادار بود. رابطه بین هیجان (004/0-=r)، سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه (054/0-=r) و هوش اخلاقی معنی‌دار نبود. نتایج نشان داد که سبک فرزندپروری قاطعانه، وظیفه‌شناسی، برون‌گرایی، صداقت- فروتنی، گشودگی به تجربه و توافق به ترتیب پیش‌بینی‌کننده‌های هوش اخلاقی در بین دانشجویان بودند و این متغیرها توانستند 4/45 درصد از واریانس هوش اخلاقی را پیش‌بینی کنند. R = 0.67، R2 = 0.45).
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، عواملی مانند سبک فرزندپروری قاطعانه و ویژگی‌های شخصیتی (صداقت- فروتنی، برون‌گرایی، موافق بودن، وظیفه‌شناسی و گشودگی به تجربه) نقش مهمی در پیش‌بینی هوش اخلاقی دارند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Hendy NT, Montargot N. Understanding academic dishonesty among business school students in France using the theory of planned behavior. The international journal of management education 2019; 17(1): 85-93.
  2. Hidayah R. Students’ self-adjustment, self-control, and morality. Journal of social studies education research 2021; 12(1):174-93.
  3. Ellemers N, van Nunspeet F. Neuroscience and the social origins of moral behavior: How neural underpinnings of social categorization and conformity affect every day moral and immoral behavior. Curr Dir Psychol Sci 2020; 29(5): 513-20.
  4. Clarken RH. Moral intelligence in schools. Proceeding at the annual meeting of the Michigan Academy of Sciences, Arts and Letters, Wayne State University, Detroit, MI. 2009. Available from; http://files.eric.ed.gov/full text/ED508485.pdf
  5. Bélanger CH, Leonard VM, LeBrasseur R. Moral reasoning, academic dishonesty, and business students. Int J High Educ 2012; 1(1): 72-89.
  6. Alhadabi A, Aldhafri S, Alkharusi H, Al-Harthy I, Alrajhi M, AlBarashdi H. Modelling parenting styles, moral intelligence, academic self-efficacy and learning motivation among adolescents in grades 7-11. Asia Pacific journal of education 2019; 39(1): 133-53.
  7. Lennick D, Kiel F. Worksheet for defining your code of ethics 2011. Available from; http://troop351madison.org/MoralIQ.
  8. Borba M. Building moral intelligence: The seven essential virtues that teach kids to do the right thing. New Jersey: John Wiley and Sons; 2002.
  9. Lennick D, Kiel F. Moral intelligence: Enhancing business performance and leadership success in turbulent times. New Jersey: Pearson Prentice Hall; 2011.
  10. Esmaeili F, Tahmsebi S, Mohammadi Arya A, Soltani PR. [The relationship between parenting styles and moral development of preschool children mediated by children’s attachment]. Archives of rehabilitation 2021; 22(3): 362-77. (Persian)
  11. Boyes M, Allen S. Styles of parent-child interaction and moral reasoning in adolescence. Merrill Palmer Q 1993; 39: 551-70.
  12. Mohagheghi H, Farhadi M, Rashid K, Beiranvand AD. Predicting moral behavior based on moral intelligence and personality traits: The mediating role of the structure self- Journal of fundamentals of mental health 2021; 23(4): 273-84.
  13. Yabloui B, Mustafazian M, Mishkati Z. [Relationship between ethical factors and personality traits]. Ethics in science and technology 2016; 11(1): 137-44. (Persian)
  14. Bleidorn W, Hopwood CJ, Back MD, Denissen JJ, Hennecke M, Hill PL, et al. Personality trait stability and change. Personal Sci 2021; 2: 1-20.
  15. Sijtsma H, Lee NC, Buczny J, Hollarek M, Walsh RJ, Van Buuren M, et al. HEXACO personality dimensions do not predict individual differences in adolescent trust behavior. Games 2023; 14(1): 10.
  16. Delavar A. [Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences]. Tehran: Roshd; 2019. (Persian)
  17. Mohammadi S, Nakhaei N, Borhani F, Roshanzadeh M. [Moral intelligence in nursing: A cross-sectional study in East of Iran]. Iranian journal of medical ethics and history of medicine 2013; 6(5): 57-66. (Persian)
  18. Arasteh H, Azizi Shamami M, Jafari Rad A, Mohammadi Jozani Z. [Examining the moral intelligence status of students]. Journal of culture strategy 2010; 3: 201-14. (Persian)
  19. Baumrind D. Child care practices anteceding patterns of preschool behavior. Genet Psychol Monogr 1967; 75: 43-88.
  20. Momeni F, Amiri Sh. [Investigating the relationship between parenting styles of parents and the occurrence of psychological anorexia symptoms in teenage girls aged 14 to 17 years old in Isfahan city]. Family research 2008; 3(2): 775-89. (Persian)
  21. Bashiri H. [Examine the psychometric properties and standardization HEXACO Personality Inventory]. MS. Dissertation. Ardabil: Mohaghegh Ardebili University, 2010. (Persian)
  22. Ilbeigi Ghalenei R, Abolghasami A, Rostami M. [The role of HEXACO personality dimensions, personality type D and emotions in the quality of life of people with cancer]. Journal of Torbat-Haidaria University of Medical Sciences 2014; 2(3): 10-21. (Persian)
  23. SHafiei H, Javidi H, Kazemi SA. [A comparison of personality traits and mental health among women and men heart-renal patient in Shahid Faghihi hospital in Shiraz]. Quarterly journal of women and society 2011; 2(6): 149-65. (Persian)
  24. Farhadi M, Delfan Beiranvand A. Designing a model for predicting moral behavior based on parenting styles and ego-strength: The mediating role of the self-transcendence structure. Journal of fundamentals of mental health 2023; 25(1): 17-26.
  25. Asghari Sharabiani A, Kazemi N, Mousavi SV. [The role of personality traits in predicting the spiritual intelligence of senior high school students in Bostanabad]. Journal of research on religion and health 2019; 4(5): 67-76. (Persian)
  26. Edobor OJ, Ekechukwu R. Parenting styles and personality traits among senior secondary school students in Rivers State. British journal of psychology research 2015; 3(4): 9-18.
  27. Huver RME, Otten R, Vries HDR. Personality and parenting style in parents of adolescents. J Adolesc 2010; 33: 395-402.
مجله اصول بهداشت روانی
دوره 26، شماره 1
بهمن و اسفند 1402
صفحه 9-15

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار