مقایسه ی طرح واره های ناسازگار اولیه در مردان وابسته و غیر وابسته به مواد اپیوئیدی شهر زاهدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، معاونت امور پیشگیری، سازمان بهزیستی استان سیستان و بلوچستان

چکیده

عوامل مختلفی با شروع و تداوم مصرف مواد ارتباط دارند که یکی از عوامل مهم در این زمینه، طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه می‌باشند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه‌ی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در افراد وابسته و غیر وابسته به مواد اپیوئیدی انجام شده است.
 روش‌کار: در این پژوهش پس‌رویدادی در سال 1388، 240 نفر شامل120 نفر مرد مراجعه‌کننده (65-15 ساله) به مراکز ترک در شهر زاهدان که واجد
ملاک‌های تشخیصی بر اساس چهارمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی برای وابستگی به مواد بودند، انتخاب و برای گروه غیر وابسته (شاهد) نیز120 نفر به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تصادفی از جمعیت عمومی شهر زاهدان انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌ها از فرم کوتاه پرسش‌نامه‌ی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه استفاده شد و در تحلیل داده‌ها، روش‌های توصیفی و جهت مقایسه‌ی میانگین‌ها نیز آزمون تی مستقل به کار رفت.
 یافته‌ ها: افراد وابسته به مواد در حوزه‌های طرح‌واره‌ای بریدگی، خودگردانی و عملکرد مختل و گوش به زنگی، نمره‌ی بالاتری داشته وتفاوت آن‌ها با افراد غیر وابسته در سطح 01/0P< معنی‌دار است.
 نتیجه‌ گیری: با توجه به این که افکار ناسازگارانه، افکار اولیه‌ای هستند که در دوره‌های تحولی رشد شکل گرفته و می‌توانند طرح‌واره‌های ناسازگارانه‌ای را که در سبب‌شناسی مصرف مواد نقش عمده‌ای دارند ایجاد نمایند، لذا پیشنهاد می‌شود که در طرح‌های پیشگیری و درمان وابستگی به مواد، طرح‌واره‌های ناسازگار مورد توجه قرار گیرند.
 

کلیدواژه‌ها

اصل مقاله

یکی از مباحث عمده در روان­شناسی امروز که توجه بسیاری راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، مواد و اختلالات وابسته به مواد را شامل مواد روان­گردانی می­داند که بر شیمی مغز موثرند و جدا از این که عمدی یا سهوی مصرف شوند، مشمول واژه­ی مصرف مواد[1] می­گردند (1). به این ترتیب وابستگی به مواد را می­توان ترجیح مصرف مواد تعریف نمود، به گونه­ای که فرد کارکردهای جسمی، روان­شناختی و اجتماعی خود را از دست داده و یا در شرف از دست دادن باشد (2). متغیرهای روان­شناختی مختلفی از جمله طیف وسیعی از اختلالات محور یک و دو (3) و هم­چنین ناتوانی در یادگیری از تجارب تنبیه­کننده، ضعف بازداری و اجتماعی شدن در سطح پایین از دیدگاه یادگیری و پردازش اطلاعات مهار شده در چهارچوب نظریه­ی شناختی­رفتاری می­تواند از جمله موارد تسریع­کننده­ی اعتیاد باشد (4)، هم­چنین از نظر فلاول[2] زمینه­هایی مانند اختلال در فراشناخت[3] و بر اساس نظر بندورا[4] معیارهای سخت خودارزش­یابی و کمال­گرایی منفی از دیگر عوامل موثر در گرایش به مصرف مواد است، توناتو[5] در پژوهشی ارتباط بین رویدادهای ناخوش­آیند شناختی با مصرف مواد را مورد تاکید قرار داد (به نقل از 5)، از آن جا که
طرح­واره­ها نیز بنیادهای شناختی فرد را تشکیل داده و می­توانند رفتارهای فرد را شکل داده و به آن سمت و سو دهند، لذا
می­توان بین طرح­واره­های ناسازگار اولیه به عنوان بخش زیرین و سخت شناخت­های افراد که اغلب در دوره­های تحولی رشدشکل گرفته­اند، با رفتارهای ناسازگارانه در مقاطع بعدی رشد افراد، رابطه برقرار نمود (6).طرح­واره­ها از جمله علل فردی و روان­شناختی است که در مطالعه­ی وابستگی به مواد از اهمیت ویژه­ای برخوردارند، طرح­واره­ها موجب سوگیری در تفسیرهای فرد از رویدادها شده و این سوگیری­ها خود را به صورت نگرش­های تحریف شده، گمانه­های نادرست، اهداف و چشم­داشت­های غیر واقع­بینانه نشان می­دهند، طرح­واره­های ناسازگار اولیه، الگوها یا درون­مایه­های عمیق و فراگیری هستند که به رابطه­ی فرد با خود یا دیگران ارتباط دارند و به شدت ناکارآمد هستند (7). یانگ[6] مجموعه­ای از طرح­واره­ها راگردآوری نموده که به آن­ها طرح­واره­های ناسازگار اولیه می­گویند (به نقل از یوسفی و همکاران). یانگ این طرح­واره­ها را به شرح ذیل می­نامد: 1- رهاشدگی[7]، 2- بی­اعتمادی/بدرفتاری[8]، 3- محرومیت هیجانی[9]، 4- نارسایی/بی­مهری[10]،
5- گوشه­گیری اجتماعی/بیگانگی[11]، 6- وابستگی/ بی­کفایتی عملی[12]، 7- آسیب­پذیری نسبت به زیان یا بیماری[13]،
8- گرفتاری[14]، 9- شکست پیشرفت[15]،10-استحقاق/
بزرگ­منشی[16]، 11- خویشتن­داری و خودانضباطی ناکافی[17]، 12- اطاعت[18]: احساس اجبار نسبت به واگذاری افراطی کنترل خود به دیگران، 13- ایثار[19]: تمرکز افراطی بر ارضای نیازهای دیگران در زندگی روزمره، 14- تاییدجویی/جلب توجه[20]، 15- نگرانی/بدبینی[21]: تمرکز عمیق برجنبه­های منفی زندگی، 16- بازداری هیجانی[22]: بازداری افراطی رفتاری، احساسات و ارتباطات خودانگیخته، 17- معیارهای سرسختانه[23]: کوشش بسیار کند، 18- خودتنبیهی[24] (8).

به اعتقاد یانگ برخی از این طرح­واره­ها که حاصل تجارب ناگوار دوران کودکی هستند ممکن است هسته­ی اصلی اختلالات شخصیت، مشکلات منش­شناختی[25] خفیف­تر و بسیاری از اختلالات مزمن محور یک قرار[26]بگیرند. طرح­واره­ی درمانی می­تواند درمان انتخابی برای بسیاری از اختلالات محور یک و دو و بیماران با مشکلات منش­شناختی دیرپا باشد. علاوه بر آن برای درمان مجرمان جنایی و هم­چنین درمان و پیشگیری از عود در بین مصرف­کنندگان مواد نیز گزینه­ی مناسبی است (7).

نگاهی سریع به آمارهای موجود و دقت در معضلات و پیامدهای مصرف مواد، ما را بر آن می­دارد تا از وجوه مختلف به این پدیده بپردازیم. اگر چه وابستگی به مواد یک پدیده­ی چندوجهی است (زیستی، روان­شناختی، اجتماعی و معناشناسی) و در تمامی این ابعاد، فرد را درگیر می­کند (9) لذا در پرداختن به این مسئله می­بایست به تمام این ابعاد، توجه گردد. این تحقیق با هدف مقایسه­ی طرح­واره­های ناسازگار اولیه در افراد وابسته به مواد اپیوئیدی و افراد غیر وابسته و کار بر روی این طرح­واره­ها به منظور ایجاد رفتارهای پیشگیرانه و کنترلی برای مصرف مواد در فرهنگ ایرانی و به ویژه فرهنگ منطقه­ی سیستان و بلوچستان انجام شده است تا بر پایه­ی این بررسی، برنامه­های پیشگیرانه و درمانی، طرح­ریزی و اجرا گردد.

روش­کار

روش مطالعه­ی حاضر، توصیفی-تحلیلی و از نوع پس­رویدادی می­باشد. جامعه­ی آماری شامل مردان مراجعه کننده به مراکز ترک وابستگی به مواد شامل مراکز درمان و بازتوانی بهزیستی، درمان و بازتوانی پژواک و درمان و بازتوانی سینا در شهر زاهدان و هم­چنین افراد سالم (گروه شاهد) شامل تمام مردان 15 تا 65 ساله­ی زاهدانی در سال 1389 بوده است که تحت پوشش مناطق بیست­گانه­ی خدمات بهداشتی-درمانی شهر زاهدان قرار داشته­اند.

پرسش­نامه بر روی تک تک افراد گروه شاهد و آزمون و به صورت انفرادی اجرا گردید. نمونه­ی آماری از بین مردان 15 تا 65 ساله­ی مراجعه­کننده به مراکز ترک مواد اپیوئیدی (بهزیستی، پژواک و سینا) که ملاک­های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی در خصوص وابستگی به مواد را دارا بودند، انتخاب شده و برای گزینش افراد گروه شاهد نیز پس از انتخاب تصادفی افراد و تعیین حجم نمونه بر اساس معیارهای جدول مورگان (10)، از مصاحبه­ی روان­پزشکی و روان­شناس بالینی برای رد وابستگی به مواد و اختلالات روان­پزشکی عمده استفاده گردید. نمونه­ی آماری مشتمل بر 120 نفر از مردان وابسته به مواد مراجعه­کننده به سه مرکز درمان مذکور در
ماه­های آذر و دی 1389 بوده که با روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب گردیدند. لازم به ذکر است که نمونه­ی اخذ شده از هر یک از مراکز فوق بر اساس آمار مراجعین ماه­های آذر و دی 1389 تنظیم شده که از کل نمونه­ی وابسته به مواد، تعداد 70 نفر از مرکز درمان و بازتوانی بهزیستی،30 نفر از مرکز درمان و بازتوانی پژواک و 20 نفر از مرکز درمان و بازتوانی سینای زاهدان انتخاب شدند.

هم­چنین برای گروه شاهد، تعداد 120 نفر از مردان ساکن در مناطق بیست­گانه­ی خدمات بهداشتی-درمانی شهر زاهدان انتخاب شده و با مراجعه به درب منازل آنان، پرسش­نامه تکمیل گردید. شیوه­ی انتخاب مراکز بهداشتی به صورت نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای بود و خانوارها و افراد به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند؛ به گونه­ای که ابتدا به روش تصادفی خوشه­ای منظم از مراکز بیست­گانه­ی خدمات بهداشتی-درمانی شهر زاهدان، پنج مرکز امام هادی با 32 نفر، فاطمه­الزهرا با 22 نفر، ابوذر با 22 نفر، سلمان­زاده با 20 نفر و موسی بن جعفر با 24 نفر انتخاب شدند و سپس با توجه به شماره­ی خانوارها در هر منطقه­ی بهداشتی-درمانی، خانوار نمونه را انتخاب و از هر یک، یک نمونه مرد به صورت تصادفی، انتخاب و پرسش­نامه­ها تکمیل می­گردید. نمونه­ی انتخاب شده از افراد بالای 15 سال بوده و می­بایست مصرف­کننده­ی مواد نباشند. چنان چه یکی از نمونه­ها به هر علت در دسترس نبود، نمونه از خانوار بعدی انتخاب می­گردید. تمایل افراد به شرکت در پژوهش، آگاهی دادن به آن­ها در خصوص علت انجام پژوهش و محرمانه بودن اطلاعات فردی آنان و هم­چنین آزاد بودن شرکت­کننده به انصراف از ادامه­ی کار از متغیرهای مهم رعایت شده در انجام این مطالعه بود (11).

ابزار پژوهش

الف- پرسش­نامه­ی طرح­واره­های ناسازگار اولیه یانگ[27] (YSQ) :یانگ فرم نخست پرسش­نامه­ی طرح­واره­های ناسازگار اولیه را بر پایه­ی تجربیات بالینی متخصصان ارایه داد. این پرسش­نامه دارای 205 ماده است و برای اندازه­گیری 16 طرح­واره­ی غیر انطباقی اولیه طراحی شده است.  فرم کوتاه پرسش­نامه­ی مذکور که توسط یانگ ساخته شد، پرسش­نامه­ای خودگزارشی است و دارای 90 ماده است که 18 حیطه­ی طرح­واره­های ناسازگار اولیه را اندازه می­گیرد. نمره­گذاری سئولات بر اساس مقیاس درجه­بندی شش­گانه است (1- کاملا در مورد من نادرست است 2- تقریبا در مورد من نادرست است 3- مقداری درست است تا این که غلط باشد 4- اندکی در مورد من درست است 5- تقریبا در مورد من درست است 6- کاملا در مورد من درست است).  به این ترتیب نمرات این پرسش­نامه با جمع نمرات مواد هر مقیاس به دست می­آید.  به عبارت دیگر هر مقیاس دارای 6 ماده است که نوع
 طرح­واره­ی ناسازگار اولیه را اندازه می­گیرد.  کمینه و بیشینه­ی نمره­های طرح­واره­های ناسازگار اولیه بین 1 تا 6 می­باشد که نمره­ی بالا حاکی از وجود میزان بالای طرح­واره­های ناسازگار اولیه در آزمودنی­ها است. فرم جدید ویرایش سوم (فرم کوتاه 90 سئوالی)که در این تحقیق استفاده شده توسط یوسفی و همکاران، هنجاریابی گردیده و روایی و اعتبار آن بر روی یک نمونه­ی 579 نفری در دو مرحله (مرحله­ی اول 394 نفر و مرحله­ی دوم 185 نفر) بررسی شده است، اعتبار پرسش­نامه­ی مذکور با استفاده از دو روش آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن در کل نمونه به ترتیب 99 و 86 درصد، در دختران 87 و 84 درصد و در پسران 84 و 81 درصد بوده است. تحلیل عاملی نشان داد که عوامل استخراج شده از قابلیت و رضایت­بخشی بالایی برخوردار بودند (8).

ب-پرسش­نامه­یویژگی­هایجمعیت­شناختی: در پرسش­نامه­ی مذکور ویژگی­های جمعیت­شناختی آزمودنی­ها نظیر جنس، سن، تحصیلات، شغل و وضعیت تاهل مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به این که مطالعه از نوع علی­مقایسه­ای
(پس­رویدادی) است، در کنار شاخص­های توصیفی و استفاده از جداول و نمودارها، از آزمون تی مستقل استفاده شده و داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند.

نتایج

جدول (1) وضعیت متغیرهای جمعیت­شناختی شامل تحصیلات، اشتغال، تاهل و سن آزمودنی­ها را در دو گروه افراد وابسته و غیر وابسته به مواد نشان می­دهد. میانگین سنی هر دو گروه وابسته و غیر وابسته، 29 سال بوده و وضعیت تاهل/تجرد آن­ها نیز نسبتی نزدیک به هم دارد. هم­چنین حدود 52 درصد افراد شرکت­کننده در این مطالعه دارای شغل آزاد بوده و از نظر تحصیلی نیز گروه دیپلمه­ها با حدود 41 درصد، بیشترین جمعیت شرکت­کننده را به خود اختصاص می­دادند. در مجموع، بر اساس یافته­های جدول مذکور بین افراد وابسته و غیر وابسته به مواد از نظر تحصیلات با 835/0P<، اشتغال با 951/0P<، تاهل با 425/0P< و سن با 835/0P< در سطح 05/0 تفاوت معنی­داری وجود ندارد.

میانگین نمره­ی طرح­واره­های ناسازگار اولیه در دو گروه وابسته و غیر وابسته به مواد نشان می­دهد که افراد  وابسته به مواد نمرات

 

جدول 1- اطلاعات جمعیت­شناختی افراد وابسته و غیر وابسته به مواد

متغیر

وابسته

غیر وابسته

P

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

تحصیلات

زیر دیپلم

45

5/37

41

1/34

835/0

دیپلم

49

8/40

50

7/41

تحصیلات دانشگاهی

26

7/21

29

2/24

وضعیت اشتغال

آزاد

62

6/51

64

3/53

951/0

دولتی

28

3/23

28

3/23

بی­کار

18

15

15

5/12

دانشجو

12

10

13

8/10

وضعیت تاهل

مجرد

49

8/40

54

45

425/0

متاهل

71

2/59

66

55

سن (سال)

25-15

42

35

41

9/33

835/0

35-26

53

2/44

53

8/43

45-36

17

2/14

20

5/16

55-46

6

5

4

3/3

65-56

2

7/1

3

5/2

بالاتری از افراد غیر وابسته دارند و تفاوت بین آن­ها در سطح 01/0P< معنی­دار است (جدول 2).

به  این ترتیب می­توان گفت که  وابستگان  به  مواد  تقریبا  در

اکثر طرح­واره­های ناسازگار اولیه (منهای طرح­واره­های تحسین، معیارهای سخت­گیرانه و ایثار و فداکاری) با افراد
غیر وابسته تفاوت دارند.


 

جدول2- خلاصه­ی نتایج آزمون تی مستقل طرح­واره­های ناسازگار اولیه در گروه­های وابسته و غیر وابسته به مواد

طرح­واره­های ناسازگار اولیه

گروه

میانگین

انحراف استاندارد

تی

درجه­ی آزادی

P

رهاشدگی

وابسته

9500/17

89014/4

247/6**

239

001/0**

غیر وابسته

8017/13

40312/5

 

انزوای اجتماعی

وابسته

2000/16

61383/4

671/6**

239

001/0**

غیر وابسته

0744/12

97856/4

 

نگرانی

وابسته

8167/17

66704/4

064/2*

239

040/0*

غیر وابسته

4959/16

24901/5

 

بازداری

وابسته

3250/17

65561/5

109/4**

239

001/0**

غیر وابسته

4050/14

37367/5

 

وابستگی

وابسته

2583/16

74119/4

036/6**

239

001/0**

غیر وابسته

3719/12

23949/5

 

تحسین

وابسته

0083/17

52908/4

235/0-

288/227

814/0

غیر وابسته

1653/17

75521/5

 

محرومیت هیجانی

وابسته

1333/16

38855/4

772/5**

952/229

001/0**

غیر وابسته

4711/12

41152/5

 

آسیب نسبت به ضرر

وابسته

4167/17

73425/4

138/8**

239

001/0**

غیر وابسته

1240/12

34099/5

 

گرفتاری

وابسته

5417/17

68664/4

417/7**

239

001/0**

غیر وابسته

0165/13

78362/4

 

اطاعت

وابسته

5500/17

88457/3

886/8**

544/229

001/0**

غیر وابسته

5455/12

81318/4

 

معیارهای سخت­گیرانه

وابسته

6750/17

53402/4

163/2-*

239

001/0**

غیر وابسته

0165/19

07606/5

 

خود تنبیهی

وابسته

2667/17

65577/4

367/4**

239

001/0**

غیر وابسته

6942/14

48858/4

 

نقص/بی­مهری

وابسته

8417/16

4.14647

081/10**

239

001/0**

غیر وابسته

9669/10

4.86815

 

بی­اعتمادی/   سوء­رفتار

وابسته

7750/16

09440/4

416/6**

650/231

001/0**

غیر وابسته

0248/13

94379/4

 

شکست در پیشرفت

وابسته

0333/16

40193/4

087/7**

239

001/0**

غیر وابسته

8430/11

76796/4

 

ایثار یا فداکاری

وابسته

8833/18

37374/5

884/1

239

061/0

غیر وابسته

6281/17

96510/4

 

برتری داشتن

وابسته

5000/18

63273/4

610/2**

239

010/0**

غیر وابسته

9008/16

87580/4

 

خویشتن­داری ناکافی

وابسته

8833/17

16908/4

365/6**

239

001/0**

غیر وابسته

2479/14

68024/4

 


بحث و نتیجه­گیری

این پژوهش به منظور مقایسه­ی طرح­واره­های ناسازگار اولیه درافراد وابسته به مواد اپیوئیدی و غیر وابسته طراحی شده بود. همان گونه که یافته­ها نشان دادند، ویژگی­های جمعیت­شناختی گروه­ها تفاوت معنی­داری با هم نداشتند.

تحلیل میانگین نمرات افراد وابسته به مواد و غیر وابسته نشان داد که تفاوت معنی­داری بین افراد وابسته و غیر وابسته به مواد از لحاظ دارا بودن طرح­واره­های ناسازگار اولیه وجود دارد، به این صورت که افراد وابسته از طرح­واره­های ناسازگار اولیه بیشتری برخوردار بودند.

نتایج این تحقیق با آن چه یانگ و همکاران در خصوص مبانی دیدگاه طرح­واره­ی درمانی ابراز داشته­اند همخوانی دارد (13)، در تبیین این یافته می­توان گفت که از آن جا که
طرح­واره­های ناسازگار اولیه به عنوان بنیادهای شناختی ناکارآمد بر نحوه­ی ادراک پدیده­ها و شکل­گیری روان­بنه­های فرد موثر بوده و می­تواند آسیب­های روان­شناختی و اجتماعی پدید آورد، لذا اعتیاد به عنوان یکی از آسیب­هایی که قادر است تاثیر مهمی بر رابطه­ی فرد با خود و دیگران داشته باشد، می­تواند بر پایه­ی این بنیادهای ناکار­آمد شکل گرفته و سازمان یابد (7).

هم­سو با نقش طرح­واره­های ناسازگار اولیه در ایجاد اختلالات محور یک و دو، هم­چنین مشکلات منش­شناختی نظیر اختلالات افسردگی، طلاق، اختلالات شخصیت مرزی و ضد اجتماعی (12،14)، مطالعات متعدد دیگری نیز بر نقش طرح­واره­ها در شروع مصرف مواد و ادامه­ی رفتارهای اعتیادی تاکید کرده­اند (17-15).

نتایج پژوهش حاضر نیز نشان داد که افراد وابسته به مواد بیشتر در حوزه­ی بریدگی و طرد قرار می­گیرند و واجد
طرح­واره­های ناسازگار اولیه، رهاشدگی/بی­ثباتی،
 بی­اعتمادی/بدرفتاری، محرومیت هیجانی، نقص/شرم و انزوای اجتماعی هستند. نتایج بررسی برومت[28] و همکاران نیز با این یافته­ها هماهنگ می­باشند (16). احتمالا این طرح­واره­ها هستند که افراد را مستعد مصرف مواد و سایر اختلالات روانی
می­نمایند. هم­چنین در حوزه­های خودگردانی و عملکرد مختل و محدودیت­های مختل[29] که شامل طرح­واره­های
وابستگی/بی­کفایتی، آسیب­پذیری نسبت به ضرر یا بیماری، خود تحول نیافته/گرفتار، شکست و استحقاق/بزرگ­منشی و خویشتن­داری می­شود نیز پیش­بینی­پذیری بالایی برای رفتار اعتیادآور وجود دارد که این نتایج با آن چه در بررسی بال[30] و یانگ آمده است، هم­خوانی دارد (17).

در حوزه­ی گوش به زنگی بیش از حد و بازداری که شامل طرح­واره­های منفی­گرایی/ بدبینی، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه/عیب­جویی افراطی و تنبیه می­شود، طرح­واره­های بازداری هیجانی و خودتنبیهی بیشتر در جمعیت معتادان دیده می­شود که این نتایج با یافته­های لوبستایل[31] و همکاران،
هم­خوانی دارد (18). هم­چنین طرح­واره­ی اطاعت از مجموعه حوزه­ی طرح­واره­ای دیگرجهت­مندی نیز در افراد وابسته بالاتر است، این یافته همسو با یافته­های برومیت و همکاران و مولودی و همکاران است (19،16).

درمجموع می­توان گفت که بر اساس نتایج این پژوهش، افراد وابسته به مواد در مقایسه با افراد غیر وابسته از طرح­واره­های ناسازگارانه­ی بیشتری برخوردار می باشند. با توجه به این که بنیادهای فکری ناسازگارانه در سال­های اولیه­ی زندگی شکل می­گیرند، به نظر می­رسد این افکار، نقش عمده­ای در
آسیب­پذیری افراد داشته باشد. بنابراین پیشنهاد می­شود در طرح­ریزی روش­های پیشگیری و هم­چنین برنامه­های درمانی برای افراد وابسته به مواد، این افکار و بنیادهای فکری مورد توجه قرار گیرند.

 از آن جا که در پژوهش حاضر تنها جمعیت مردان مورد مطالعه قرار گرفتند، لذا امکان تعمیم نتایج آن به جمعیت زنان مقدور نبوده، که این می تواند به انضمام محدودیت­های اجرای پرسش­نامه از جمله وضعیت عمومی و روان­شناختی فرد در هنگام پاسخ دادن و مسئله­ی صحت پاسخ­دهی به سئوالات، از محدودیت­های این مطالعه باشد.


[1]Substance use

[2]Flavell

[3]Metacognition

[4]Bandura

[5]Toneatto

[6]Young

[7]Abandonment

[8]Mistrut/Abuse

[9]Emotional Deprivation

[10]Defectiveness/Un lovability

[11]Social Isolation/Alienation

[12]Impaired Autonomy and Performance

[13]Vulnerability to Harm or Illness

[14]Enmeshment

[15]Failure to Achieve

[16]Entitlement/Superiority

[17]Insufficient Self-discipline

[18]Subjugation

[19]Self-sacrifice

[20]Admiration/Recognition-Seeking

[21]Pessimism/Worry

[22]Emotional Inhibition

[23]Unrelenting Standard

[24]Self-punitivness

[25]Characterological

 

1Young Schema Questionnaire  

[28]Brumett

[29]Impaired Limits

[30]Ball

[31]Lobbestael

 

مراجع

1. Sadock BJ, Sadock VA. [Synopsis of psychiatry]. Rafiee H, Rezaei F. (translators). Tehran: Arjmand; 2008: 392-401. (Persian)
2. Bakhshani NM. [The guid to prevent and treat addiction: Cognitive-behavioral models]. Zahedan: Zahedan University of Medical Sciences; 2002: 21-2. (Persian)
3. Ghoreishizadeh M, Torabi K. [Comparing of mental disorders in 200 self-referral addicts of welfare referred to the center of Tabriz]. Tabriz medical journal 2002; 55: 49-53. (Persian)
4. Azad-Fallah P. [Biological and psychological foundations-the underlying addiction]. Journal of psychology 2000; 5(3): 234-46. (Persian)
5. Abolghasemi A, Ahmadi M, Kiamarsi A. [The Relationship of metacognition and perfectionism with psychological consequences in the addicts]. Journal of behavioral sciences 2007; 5(2): 73-8. (Persian)
6. Vlierberghe LV, Braet C, Bosmans G, Rosseel Y, Bogels S. Maladaptive schemas and psychopatology: On the utility of Young's schema theory in youth. Cogn Ther Res 2010; 34: 316-32. 
7. Young JE, Klosko JS, Weishaar ME. [Schema therapy: A practitioner's guide]. Hamidpour H, Andooz Z. (translators). Tehran: Arjmand; 2003: 23-41. (Persian)
8. Yousefi N, Etemadi A, Bahrami F, Ahmadi A, Fatehi-Zadeh M. [Comparing of early maladaptive schemas among divorced and non-divorced couples as predictors of divorce]. Journal of psychiatry and clinical psychology 2010; 16(1): 21-33. (Persian)
9. Sargolzaei MR. [Addiction]. Tehran: Ghatreh; 2007: 10-25. (Persian)
10. Rafiee H, Sajjadi H, Narenjiha H, Nouri R, Farhadi MH, Norouzi S, et al.[Qualitive and quantitative interdisciplinary methods for research on addiction and other social problems and deviances]. Tehran: Dangheh; 2008: 310-23. (Persian)
11. Hooman HA. [Statistical inference in behavioral research]. Tehran: Samt; 2004: 211-3. (Persian)
12. Sadooghi Z, Aguilar-Vafaie M, Rasoulzadeh-Tabatabaie K, Esfehanian N.[Factor analysis of the Young schema questionnaire-short form in a nonclinical Iranian sample]. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology 2008; 14: 214-9. (Persian)
13. Young JE. The relationship between appearance schemas, self-esteem, and non direct aggression among college women. Ph.D. Dissertation. Oklahoma State University, 2007: 15-35.
14. Ahmadian-Gorgi M, Fata L, Asgharnejade-Farid A, Malakooti K. [Comparison of early maladaptive schema and attempting to commit suicide in depressed patients with non-depressed patients attempting suicide and non-clinical population]. Journal of new cognitive sciences 2008; 10(4): 49-59. (Persian)
15. Cannon R, Lubar J, Baldwin D. Self-perception and experiential schemata in the addicted brain. Appl Psychophysiol Biofeedback 2008; 33: 223-38.
16. Brummett BR, Wade J, Rivera-Mindt M, Cecero J. Attachment style, early maladaptive schemas, coping self-efficacy, therapy alliance and their influence on addiction severity in methadane-maintenance treatment. Fordbam University, College of psychology, 2007: 18-82.
17. Ball SA, Young JE. Dual focus schema therapy for personality disorders and substance dependence: Case study results. Cogn Behav Pract 2000; 7: 270-81.
18. Lobbestael J, Arntz A, Sieswerda S. Schema modes and childhood abuse in borderline and antisocial personality disorders. J Behav Ther Exp Psychiatry 2005; 36: 240-53.
19. Molody R, Deghkom M, Mutaby F, Omidwar N. [Comparison of early maladaptive schema in obese binge eaters and obese non-binge eaters]. Journal of behavioral sciences 2010; 4(2): 109-14. (Persian)
مجله اصول بهداشت روانی
دوره 14، شماره 54 - شماره پیاپی 54
خرداد و تیر 1391
صفحه 71-164

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار