بررسی نقش عوامل جمعیت شناختی و شاخص توده ی بدنی بر کیفیت خواب دانشجویان پزشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار روان پزشکی، مرکز تحقیقات روان پزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی نقش عوامل جمعیت‌شناختی و شاخص توده‌ی بدنی بر کیفیت خواب دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده است.
  روش‌کار: این مطالعه‌ی پژوهشی توصیفی بر روی 310 نفر (222 زن و 88 مرد) از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 87-1386 انجام گرفت. اطلاعات با نمونه‌گیری تصادفی و از طریق پرسش‌نامه‌های جمعیت‌شناختی     محقق‌ساخته و کیفیت خواب پیتزبورگ، جمع‌آوری شدند و نمره‌ی کلی بالاتر از 5 به عنوان کیفیت خواب نامناسب در نظر گرفته شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 16و با استفاده از آزمون‌های مجذور خی، یومن‌ویتنی و دقیق فیشر تحلیل شدند.
  یافته ‌ها: کیفیت خواب نامناسبی در 8/39 درصد از دانشجویان گزارش شد. متغیرهای جنسیت (003/0=P) و شاخص توده‌ی بدنی (BMI) دانشجویان در دو سطح مساوی یا بالای 25 و کمتر از 25 (019/0P<) با نوع کیفیت خواب آن‌ها رابطه‌ی معنی‌داری داشت. بین کیفیت خواب و متغیرهای وضعیت تاهل (547/0=P)، سن (500/0=P) و محل سکونت (در خوابگاه و غیر خوابگاه) (109/0=P) رابطه‌ی معنی‌داری مشاهده نگردید. با توجه به این که BMI در مردان به طرز معنی‌داری بیشتر از زنان بود (00001/0>P)، مشخص شد که در 25≤BMI، کیفیت خواب دو جنس، تفاوت معنی‌داری ندارد (00/1=P) اما در 25> BMI کیفیت خواب مردان، نامناسب‌تر از زنان است (019/0=P).
  نتیجه‌ گیری: بنا بر نتایج، شیوع بالای کیفیت خواب نامناسب در بین دانشجویان پزشکی مشهد نسبت به مطالعات مشابه، نیاز به توجه ویژه و انجام تحقیقات بیشتر جهت شناسایی عوامل مرتبط با کیفیت خواب را در مورد دانشجویان پزشکی روشن می‌سازد.
 

کلیدواژه‌ها

اصل مقاله

اختلالات خواب گروهی از اختلالات روان­پزشکی هستند که در بررسی سلامت عمومی و بالینی جامعه از اهمیت بالایی برخوردار می­باشند (1). این گروه در طیفی از یک اختلال مستقل بالینی تا علامتی از یک سندرم بالینی دیده شده، لذا تاثیرات مستقیم یا غیر مستقیم وسیعی بر عملکرد روزانه، کیفیت زندگی و بهره­وری بیماران در جامعه ایفا می­کنند (4-2).

بی­خوابی­های مزمن به عنوان یکی از انواع شایع اختلالات خواب، سالانه تعداد زیادی از مردم را در سراسر دنیا مبتلا کرده، بر روابط بین فردی ایشان در خانواده و اجتماع تاثیر
می­گذارند (5). از سوی دیگر شیوع بسیاری از اختلالات روان­پزشکی از جمله طیف افسردگی و اضطراب­ها در بیماران مبتلا به بی­خوابی بیشتر از متوسط جامعه است (6).

نظر به اهمیت سلامت خواب، مطالعات گسترده­ای در بررسی جنبه­های گوناگون اختلالات خواب صورت پذیرفته است. بسیاری از این مطالعات به بررسی کیفیت خواب[1] به عنوان یک شاخص مطرح از سلامت عمومی فرد پرداخته­اند (1). مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف، شامل جمعیت­های بالینی گوناگونی هستند. در برخی مطالعات، شیوع بالاتر مشکلات خواب در جمعیت بالغین جوان گزارش گردیده است (1). همان طور که در بسیاری از مطالعات، تنش عاطفی زیادی در بین دانشجویان پزشکی مشاهده شده (9-6) و کیفیت خواب دانشجویان نسبت به جمعیت عمومی جامعه به طرز چشمگیری پایین­تر بوده است (10). مشکلات خواب با افزایش نگرانی در خصوص سلامتی، تحریک­پذیری، افسردگی، خستگی، مشکلات تمرکز و توجه و ضعف کارکرد آموزشی همراهند (10).

از سوی دیگر، مطالعاتی وجود دارند که افزایش شدید مشکلات خواب را در بین دانشجویان نشان داده­اند، همان طور که در مطالعات پیشین نیز به این موضوع اشاره شده است (11). واضح است که مشکلات مرتبط با خواب و تشخیص آن­ها به عنوان یک معضل بهداشتی عمومی ناشناخته در بین دانشجویان مطرح است (12). لذا به دلیل تاثیر متغیرهای گوناگون بر کیفیت خواب دانشجویان پزشکی (13)، در این مطالعه بر آن شدیم تا کیفیت خواب را در بین دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بررسی نماییم. شاید توجه به اهمیت برخی متغیرها و توانایی تغییر در مورد تعدادی از آن­ها بتواند کیفیت خواب دانشجویان را افزایش داده در ارتقای زندگی شخصی، خانوادگی و عملکرد حرفه­ای و تحصیلی ایشان موثر باشد.

روش­کار

در این مطالعه­ی توصیفی که در سال 87-1386 در دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده است، 310 نفر دانشجوی دانشکده­ی پزشکی در مقاطع گوناگون دوره­ی پزشکی عمومی، به طور تصادفی انتخاب گردیدند. با توجه به عواملی که بر کیفیت خواب اثر می­گذارند و در افراد مختلف متفاوتند، از شیوه­ی خودگزارش­دهی در اخذ اطلاعات استفاده شد (3). این روش، نکات کلیدی را در مورد ارزیابی و درمان مشکلات خواب فراهم می­سازد (14). در مطالعه­ی حاضر از شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ[2] (PSQI) جهت بررسی کیفیت خواب در افراد مورد بررسی استفاده شده است (15). PSQI در بسیاری از مطالعات دیگر نیز به عنوان پرسش­نامه برای دستیابی به کیفیت خواب مورد استفاده قرار گرفته است (13،20-16). در یک مطالعه که جهت ارزیابی 22 ابزار مختلف ارزیابی مشکلات خواب طراحی شده بود، تنها دو مورد تحت ارزیابی وسیع روان­سنجی قرار گرفتند (مطالعه­ی پیامدهای پزشکی، اندازه­گیری مشکلات خواب و شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ) (21). حتی در بیماران بدحال نیز، امتیازات PSQI به میزان متوسط تا زیادی به کیفیت خواب گزارش شده از سوی بیماران، بستگی دارد (22). در این مطالعه، پس از توضیح اهداف و ذکر محرمانه باقی ماندن اطلاعات افراد، فرم پرسش­نامه­ی کیفیت خواب پیتزبورگ در اختیار دانشجویان پزشکی قرار گرفت و از ایشان درخواست گردید ضمن تکمیل اطلاعات جمعیت­شناختی نظیر سن، جنس، وضعیت تاهل، قد، وزن (شاخص توده­ی بدنی[3] (BMI) نیز با داشتن قد و وزن، قابل محاسبه است)، محل سکونت (به صورت خوابگاه و غیرخوابگاه)، به پرسش­نامه PSQI پاسخ دهند. این پرسش­نامه مشکلات خواب را در طی 4 هفته­ی گذشته، امتیازبندی می­نماید. حساسیت و ویژگی پرسش­نامه­ی کیفیت خواب پیتزبورگ به ترتیب 6/89 و 5/86 درصد می‌باشد (23) و در ایران نیز پایایی آن تایید گردیده است (24،25). این پرسش­نامه شامل 7 زیرمقیاس است: 1- توصیف کلی فرد از خواب، 2- تاخیر در به خواب رفتن، 3- طول مدت خواب مفید، 4- کفایت خواب (بر اساس نسبت طول مدت خواب مفید از کل زمان سپری شده در رختخواب محاسبه می‌شود)، 5- اختلالات خواب (به صورت بیدار شدن شبانه­ی فرد تعریف می‌شود)، 6- میزان داروی خواب‌آور مصرفی و 7- عملکرد صبحگاهی (به صورت مشکلات تجربه شده توسط فرد در طول روز ناشی از بدخوابی تعریف می‌شود). نمره­دهی هر یک از مقیاس‌های پرسش­نامه بین 0 تا 3 صورت می‌گیرد. به این ترتیب که مورد اصلا تجربه نکرده­ام معادل صفر، کمتر از یک بار در هفته معادل یک، یک یا دو بار در هفته معادل دو و در نهایت سه بار یا بیشتر در هفته تجربه کرده­ام معادل سه، نمره می­گیرد. حاصل جمع نمرات مقیاس‌های هفت­گانه، نمره­ی کلی را تشکیل می‌دهد که بین 0 تا 21 است. نمره­ی کلی بالاتر از 5 به معنی نامناسب بودن کیفیت خواب است (23) که در مطالعه­ی حاضر نیز کیفیت خواب مناسب و نامناسب بر این اساس ذکر شده است. در مطالعه­ای در بیمارستان دانشگاهی لوبک در آلمان، حساسیت PSQI در امتیازات بالای 5 به میزان 7/98 درصد و اختصاصی بودن آن 4/84 درصد در بیماران دچار بی­خوابی در مقایسه با گروه شاهد برآورد گردید (26).

شایان ذکر است که مطالعه­ی حاضر با تایید کمیته­ی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده و برگرفته از پایان­نامه­ی دکترای پزشکی عمومی بوده است. جهت رعایت اخلاق پژوهش، تکمیل پرسش­نامه­ها با توضیح اهداف تحقیق برای شرکت­کنندگان و به صورت اختیاری بدون درج نام افراد صورت گرفته و به شرکت­کنندگان در خصوص محرمانه ماندن اطلاعات ایشان، اطمینان داده شده است.

پس از تکمیل پرسش­نامه­ها، داده­ها جمع­آوری و از طریق
نرم­افزار SPSS نسخه­ی 16 تحلیل شد. جهت ارزیابی توزیع نرمال متغیرها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف[4]، جهت مقایسه متغیرهای کمی از آزمون تی و برای متغیرهای کیفی از آزمون یومن­ویتنی[5] استفاده گردید.

نتایج

نمونه­ی مورد بررسی در این مطالعه شامل 310 نفر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می­باشد و بر اساس اطلاعات جمعیت­شناختی، تعداد 222 نفر از ایشان (6/71%) زن و 88 نفر (4/28%) مرد می­باشند. سایر اطلاعات جمعیت­شناختی ایشان در جدول 1 آمده است.

 

جدول 1- اطلاعات جمعیت­شناختی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

متغیر

تعداد

درصد

جنسیت

زن

222

6/71

مرد

88

4/28

وضعیت تاهل

متاهل

50

2/16

مجرد

259

5/83

نا مشخص

1

3/0

محل سکونت

خوابگاه

111

8/35

غیر خوابگاه

172

5/55

نا مشخص

27

7/8

سن (سال)

6/2±7/22

 

جدول 2- کیفیت خواب دردانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهدبر اساس PSQI

متغیر

تعداد

درصد

درصد معتبر

کیفیت خواب

نامناسب

92

7/29

8/39

مناسب

139

8/44

2/60

کل

231

5/74

100

موارد نامشخص

79

5/25

 

 

بر اساس نمرات به دست آمده از پرسش­نامه­ی کیفیت خواب پیتزبورگ و پس از حذف پرسش­نامه­های ناکامل، با معیار قرار دادن نمره­ی 5 به عنوان خط برش (نمرات بالای 5 نشانه­ی کیفیت نامناسب خواب می­باشد)، شیوع کلی کیفیت خواب نامناسب در بین دانشجویان مورد مطالعه به میزان 8/39 درصد بوده است. اطلاعات مربوط به کیفیت خواب دانشجویان در جدول 2 آمده است.

همان طور که در جدول 1 آمده است، میانگین سنی دانشجویان 72/22 سال با انحراف معیار 64/2 سال بوده است. به علاوه کمترین و بیشترین سن گزارش شده در این مطالعه به ترتیب 18 و40 سال بود. از آن­جا که سن دانشجویان شرکت­کننده در مطالعه از توزیع نرمال برخوردار نبود، مقایسه­ی آن با آزمون غیر پارامتریک یو­من­ویتنی صورت پذیرفت. بر اساس اطلاعات جدول 3، تفاوت معنی­داری بین دو گروه با کیفیت خواب مناسب و نامناسب (به ترتیب بر اساس نمره­ی کیفیت خواب 5 و کمتر از آن و بالاتر از 5) در متغیر سن وجود ندارد (500/0=P).

 

جدول 3- کیفیت خواب دردانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر اساس متغیر سن

 

کیفیت خواب

تعداد

درصد

P

سن

نامناسب

92

2/2±7/22

500/0

مناسب

138

8/2±6/22

کل

230

6/2±6/22

 

کیفیت خواب بر اساس متغیرهای جمعیت­شناختی جنسیت، محل سکونت (به تفکیک خوابگاه و غیرخوابگاه) و وضعیت تاهل نیز بررسی گردید که اطلاعات آن­ها در جدول 4 ذکر شده­اند. هم­چنین به دلیل آن که شاخص توده­ی بدنی[6] (BMI) نیز می­تواند به عنوان یک متغیر در کیفیت خواب اثرگذار باشد، اطلاعات مربوط به آن نیز در جدول 4 ذکر شده است. این شاخص از طریق تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر مجذور قد (به متر) به دست می­آید و در مطالعات دیده شده است که مقادیر افزایش یافته­ی آن (25 و بالاتر از آن) با مشکلات حین خواب همراه است (27).

بین جنسیت و نمره­ی کیفیت خواب (مناسب و نامناسب) تفاوت معنی­داری مشاهده گردید (003/0=P) و کیفیت خواب در مردان به طرز معنی­داری نامناسب­تر از زنان بود. بررسی BMI دانشجویان در دو سطح مساوی و بالاتر از 25 و کمتر از 25 با نوع کیفیت خواب آن­ها (مناسب و نامناسب) نیز نشان می­دهد که تفاوت این دو معنی­دار بوده و با افزایش BMI، کیفیت خواب دانشجویان به شکل معنی­داری افت می­کند (019/0=P). در خصوص وضعیت تاهل دانشجویان با نمره­ی کیفیت خواب، رابطه­ی معنی­داری مشاهده نشد (547/0=P). در مقایسه­ی بین محل سکونت (خوابگاه و غیر خوابگاه) و کیفیت خواب (مناسب و نامناسب) نیز تفاوت معنی­داری وجود نداشته است (109/0=P).

 

جدول 4- مقایسه­ی کیفیت خواب بر مبنای متغیرهای جنسیت، BMI، محل اقامت و وضعیت تاهل در دانشجویان پزشکی

متغیر

کیفیت خواب

P

مناسب

نامناسب

تعداد

درصد

تعداد

درصد

جنسیت

مرد

29

6/44

36

4/55

003/0

زن

110

3/66

56

7/33

BMI

25 BMI≥

11

3/39

17

7/60

019/0

25 BMI<

114

6/62

68

4/37

محل سکونت 

خوابگاه

41

2/53

36

8/46

109/0

غیر خوابگاه

87

4/64

48

6/35

وضعیت تاهل 

متاهل

24

9/64

13

1/35

547/0

مجرد

115

6/59

78

4/40

 

نظر به تفاوت مشاهده شده در کیفیت خواب بر حسب جنسیت دانشجویان، شاخص توده­ی بدنی به عنوان متغیر احتمالی مخدوش­کننده در دو جنس مقایسه شد که اطلاعات آن در جدول 5 آمده است. همان طور که مشاهده می­شود شیوع شاخص توده­ی بدنی بالا در مردان به طور معنی­داری بالاتر از زنان بوده است (00001/0>P).

 

جدول 5- ارتباط جنسیت و BMI در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

متغیر

جنسیت

P

مرد

زن

تعداد

درصد

تعداد

درصد

BMI

25 BMI≥

23

5/60

15

5/39

00001>P

25 BMI<

63

9/25

180

1/74

 

از آن­جا که امکان دارد تفاوت مشاهده شده در کیفیت خواب بین دو جنس ناشی از اثر مداخله­گر شاخص توده­ی بدنی باشد، جهت ارزیابی تاثیر این عامل مداخله­گر تصمیم گرفته شد کیفیت خواب دو جنس در دو طیقه­ی شاخص توده­ی بدنی بیشتر یا مساوی 25 و کمتر از 25 به صورت جداگانه مقایسه شود که نتایج این تحلیل در جدول 6 آمده است. همان طور که مشاهده می­شود در BMI بالا تفاوت بین دو جنس در کیفیت خواب معنی­دار نمی­باشد (00/1=P)، لیکن در BMI پایین این تفاوت معنی­دار شده است (019/0=P).

 

جدول 6-مقایسه کیفیت خواب در دو جنس به تفکیک BMI در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

متغیر

جنسیت

کیفیت خواب

P

نامناسب

مناسب

تعداد

درصد

تعداد

درصد

BMI

25 BMI≥

مرد

12

6/70

8

7/72

00/1*

زن

5

4/29

3

3/27

25 BMI<

مرد

23

8/33

21

4/18

019/0**

زن

45

2/66

93

6/81

* بر اساس آزمون دقیق فیشر گزارش گردیده است.

** بر اساس آزمون مجذور خی گزارش گردیده است.

 

بحث و نتیجه­گیری

در مطالعه­ی حاضر بنا بر نتایج، 8/39 درصد از دانشجویان، کیفیت خواب نامناسبی داشتند و تفاوت کیفیت خواب بین دو جنس،   معنی­دار یود. در یک مطالعه برآورد شده است که 17/19 درصد دانشجویان پزشکی کیفیت خواب نامناسبی دارند و تفاوت بین دو جنس از نظر آماری معنی­دار نبوده که از این نظر با مطالعه­ی حاضر ناهمسو است، اما بین کیفیت خواب دانشجویان سال­های مختلف دوره­ی پزشکی، تفاوت
معنی­داری مشاهده شده و رابطه­ای بین کیفیت خواب و وجود افسردگی و اضطراب در آن­ها مشاهده شده است. عواملی که کیفیت خواب را در دانشجویان پزشکی تحت تاثیر قرار
می­دهند عبارتند از: نگرانی از خوابیدن، خواب/استراحت نامنظم، نگرانی در مورد امتحان، تنش، روابط با همکلاسی­ها، خودارزیابی وضعیت سلامتی، محیط خوابگاه­ها و دیر به رختخواب رفتن (28) که یافته­های مطالعه­ی حاضر در خصوص عدم تفاوت معنی­دار در دانشجویان ساکن خوابگاه و غیرخوابگاه  با این مطالعه، ناهمسو است. مطالعات انجام شده در اروپا و ژاپن، مطرح­کننده­ی اثر منفی تنش­های شغلی بر خواب هستند (29) که درصد بالای کیفیت خواب نامناسب در دانشجویان پزشکی مطالعه­ی حاضر نیز موید این مطلب
می­باشد. در یک مطالعه که بر روی 413 دانشجوی پزشکی در سنین 33-19 سال در دانشگاه تارتو انجام شده بود، مشاهده گردید که بین کیفیت خواب و پیشرفت تحصیلی، فعالیت و شرایط زندگی رابطه­ی معنی­داری وجود دارد (30). در مطالعه­ای در فلسطین، 400 دانشجو با میانگین سنی 3/1±2/20 سال بررسی شدند. کیفیت خواب ضعیف در 8/9 درصد دانشجویان مشاهده شد که و به طور معنی­داری با تاخیر در به خواب رفتن، بیدارشدن­های مکرر شبانه، زمان به رختخواب رفتن و کابوس­های شبانه، ارتباط داشت، اما رابطه­ی معنی­داری با پیشرفت تحصیلی دیده نشد (31). در یک مطالعه بیان شده است که شاخص توده­ی بدنی بالاتر با مشکلات و آپنه­ی حین خواب همراهی دارد (27) در مطالعه­ی حاضر نیز بین BMI دانشجویان و کیفیت خواب آن­ها رابطه­ی معنی­داری مشاهده شد که با توجه به تفاوت معنی­دار کیفیت خواب و شاخص توده­ی بدنی بین دانشجویان زن و مرد، در BMI بالا تفاوت بین دو جنس در کیفیت خواب، معنی­دار نبوده ولی در BMI پایین، معنی­دار بوده است. این به آن معناست که با افزایش شاخص توده­ی بدنی که خور از متغیرهای مؤثر بر کیفیت خواب است، اثر متغیر جنسیت در کیفیت خواب کم می­شود ولی در BMI پایین اثر جنسیت در کیفیت خواب بارزتر شده، مردان بدتر می­خوابند که این مطلب خلاف مطالعه­ی مورد اشاره بوده است. شایان ذکر است که شاخص توده­ی بدنی می­تواند به عنوان نشانه­ای از سبک زندگی افراد مطرح باشد و بنا بر یک تحقیق بین سبک زندگی منظم و خواب خوب ارتباط مثبتی وجود دارد، به گونه­ای که سبک زندگی مناسب و منظم، به بهبود وضعیت خواب افراد منجر می­گردد (19). در مطالعه­ای بر روی وضعیت خواب زنان، زنان دارای شریک زندگی پایدار، خواب بهتری نسبت به زنان تنها یا دارای شرکای ناپایدار دارند (32) هر چند که ارتباط بین تاهل و کیفیت خواب در مطالعه­ی حاضر، معنی­دار نبوده است.

مطالعه­ی حاضر دارای محدودیت­هایی است که تعمیم نتایج آن را تا حدی دشوار می­سازد. از جمله­ی این محدودیت­ها
می­توان به انتخاب گروه دانشجویان پزشکی اشاره نمود که طبعا دامنه­ی سنی خاصی را شامل می­شوند و در نتیجه، امکان مقایسه­ی آن را با دیگر دانشجویان یا سایر گروه­های سنی، از نظر نوع و میزان تنش­های حاکم بر این رشته­ی تحصیلی، فراهم نمی­سازد. به علاوه با توجه به عدم تمرکز بر متغیر مقطع تحصیلی دانشجویان (علوم پایه، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی و کارورزی) امکان انجام مقایسه بین آن­ها فراهم نشد. از دیگر محدودیت­های مطالعه آن بود که با توجه به خصوصیت ویژه­ی پرسش­نامه کیفیت خواب پیتزبورگ که در صورت عدم پاسخ­گویی کامل به سئوالات، مناسب است پرسش­نامه­ی مزبور از مطالعه خارج شود لذا میزان موارد ریزش یافته در این مطالعه بالا (5/25%) بود. جهت رفع این مشکل پیشنهاد می­شود در زمان جمع­آوری اطلاعات، به دقت بر کیفیت پاسخ­گویی به پرسش­نامه توجه گردد.

همان طور که مشاهده می­شود شیوع اختلالات خواب در بین دانشجویان پزشکی مشهد بسیار بالاتر از مطالعات مشابه در کشورهای دیگر بوده است. با توجه به تاثیر واضح پایین بودن کیفیت خواب بر کیفیت عملکرد فرد، پیشنهاد می­شود مطالعات دیگری برای شناسایی عوامل مرتبط با اختلالات خواب در دانشجویان بالاخص با توجه به شاخص توده­ی بدنی و سبک زندگی ایشان انجام پذیرد.


[1]Sleep Quality

[2]Pittsburgh Sleep Quality Index

[3]Body Mass Index

[4]Kolmogrov-Smirnov

[5]U Mann-Whitney

[6]Body Mass Index

 

مراجع

1. Hasler G, Buysse DJ, Gamma A, Ajdacic V, Eich D, Rossler W, et al. Excessive daytime sleepiness in young adults: A 20-year prospective community study. J Clin Psychiatry 2005; 66(4): 521-9.
2. Yi H, Shin K, Shin C. Development of the sleep quality scale. J Sleep Res 2006; 15(3): 309-16.
3. Leger D, Guilleminault C, Bader G, Levy E, Paillard M. Medical and socio-professional impact of insomnia. Sleep 2002; 25(6): 625-9.
4. Morin CM, Daley M, Ouellet MC. Insomnia in adults. Curr Treat Options Neurol 2001; 3(1): 9-18.
5. NIH State-of-the-Science Conference Statement on manifestations and management of chronic insomnia in adults. NIH Consens State Sci Statements 2005; 22(2): 1-30.
6. Taylor DJ, Mallory LJ, Lichstein KL, Durrence HH, Riedel BW, Bush AJ. Comorbidity of chronic insomnia with medical problems. Sleep 2007; 30(2): 213-8.
7. Merilahti J, Saarinen A, Parkka J, Antila K, Mattila E, Korhonen I. Long-term subjective and objective sleep analysis of total sleep time and sleep quality in real life settings. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc 2007; 1: 5202-5.
8. Yang CM, Wu CH, Hsieh MH, Liu MH, Lu FH. Coping with sleep disturbances among young adults: A survey of first-year college students in Taiwan. Behav Med 2003; 29(3): 133-8.
9. Eller T, Aluoja A, Vasar V, Veldi M. Symptoms of anxiety and depression in Estonian medical students with sleep problems. Depress Anxiety 2006; 23(4): 250-6.
10. Brown FC, Buboltz WC Jr, Soper B. Development and evaluation of the sleep treatment and education program for students (STEPS). J Am Coll Health 2006; 54(4): 231-7.
11. Hayer CA, Hicks RA. Type A-B scores and insomnia among college students: A replication and extension of earlier studies. Percept Mot Skills 1993; 77(3 Pt 2): 1265-6.
12. Aloba OO, Adewuya AO, Ola BA, Mapayi BM. Validity of the Pittsburgh sleep quality index (PSQI) among Nigerian university students. Sleep Med 2007; 8(3): 266-70.
13. Feng GS, Chen JW, Yang XZ. [Study on the status and quality of sleep-related influencing factors in medical college students]. Zhonghua Liu Xing Bing Xue Za Zhi 2005; 26(5): 328-31. (Chinese)
14. Moul DE, Hall M, Pilkonis PA, Buysse DJ. Self-report measures of insomnia in adults: Rationales, choices, and needs. Sleep Med Rev 2004; 8(3): 177-98.
15. Shochat T, Tzischinsky O, Oksenberg A, Peled R. Validation of the Pittsburgh sleep quality index Hebrew translation (PSQI-H) in a sleep clinic sample. Isr Med Assoc J 2007; 9(12): 853-6.
16. Kunert K, King ML, Kolkhorst FW. Fatigue and sleep quality in nurses. J Psychosoc Nurs Ment Health Serv 2007; 45(8):30-7.
17.       Chen W, Shen YD, Chen R, Ding GX. [Investigation on sleep status of college and high school students]. Zhonghua Yu Fang Yi Xue Za Zhi 2005; 39(1): 48-50. (Chinese)
18.       Monk TH, Reynolds CF, III, Buysse DJ, DeGrazia JM, Kupfer DJ. The relationship between lifestyle regularity and subjective sleep quality. Chronobiol Int 2003; 20(1): 97-107.
19.       Lima PF, Medeiros AL, Araujo JF. Sleep-wake pattern of medical students: Early versus late class starting time. Braz J Med Biol Res 2002; 35(11): 1373-7.
20.       Doi Y, Minowa M, Okawa M, Uchiyama M. Prevalence of sleep disturbance and hypnotic medication use in relation to sociodemographic factors in the general Japanese adult population. J Epidemiol 2000; 10(2): 79-86.
21. Devine EB, Hakim Z, Green J. A systematic review of patient-reported outcome instruments measuring sleep dysfunction in adults. Pharmacoeconomics 2005; 23(9): 889-912.
22. Carpenter JS, Andrykowski MA. Psychometric evaluation of the Pittsburgh sleep quality index. J Psychosom Res 1998; 45(1 Spec No): 5-13.
23. Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh sleep quality         index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989; 28(2): 193-213.
24. Hosseinabadi R, Noroozi K, Poorismaili Z, Karimloo M, Maddah SS. [Acupoint massage in improving sleep quality of older adults]. Journal of rehabilitation 2008; 9(2): 8-14. (Persian)
25. Behrouzifar S, Zenouzi Sh, Nezafati M, Esmaily H. [Factors affecting the quality and quantity of sleep in coronary artery bypass graft patients]. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences and Health Services 2008; 16(3): 57-66. (Persian)
26. Backhaus J, Junghanns K, Broocks A, Riemann D, Hohagen F. Test-retest reliability and validity of the Pittsburgh sleep quality index in primary insomnia. J Psychosom Res 2002; 53(3): 737-40.
27. Marien H, Rodenstein D. Morbid obesity and sleep apnea. Is weight loss the answer? J Clin Sleep Med 2008; 4(4): 339-40.
28. Doi Y, Minowa M, Uchiyama M, Okawa M. Subjective sleep quality and sleep problems in the general Japanese adult population. Psychiatry Clin Neurosci 2001; 55(3): 213-5.
29. Knudsen HK, Ducharme LJ, Roman PM. Job stress and poor sleep quality: data from an American sample of full-time workers. Soc Sci Med 2007; 64(10): 1997-2007.
30. Veld M, Aluoja A, Vasar V. Sleep quality and more common sleep-related problems in medical students. Sleep Med 2005; 6(3): 269-75.
31. Sweileh WM, Ali IA, Sawalha AF, Abu-Taha AS, Zyoud SH, Al-Jabi SW. Sleep habits and sleep problems among Palestinian students. Child Adolesc Psychiatr Ment Health 2011; 5: 25. Doi: 10.1186/1735-2000-5-25.
32. Troxel WM, Buysse DJ, Matthews KA, Kravitz HM, Bromberger JT, Sowers MF, et al. Marital/cohabitation status and history in relation to sleep in midlife women. Sleep 2010; 33(7): 973-81.
 
1. Hasler G, Buysse DJ, Gamma A, Ajdacic V, Eich D, Rossler W, et al. Excessive daytime sleepiness in young adults: A 20-year prospective community study. J Clin Psychiatry 2005; 66(4): 521-9.
2. Yi H, Shin K, Shin C. Development of the sleep quality scale. J Sleep Res 2006; 15(3): 309-16.
3. Leger D, Guilleminault C, Bader G, Levy E, Paillard M. Medical and socio-professional impact of insomnia. Sleep 2002; 25(6): 625-9.
4. Morin CM, Daley M, Ouellet MC. Insomnia in adults. Curr Treat Options Neurol 2001; 3(1): 9-18.
5. NIH State-of-the-Science Conference Statement on manifestations and management of chronic insomnia in adults. NIH
 
مجله اصول بهداشت روانی
دوره 14، شماره 54 - شماره پیاپی 54
خرداد و تیر 1391
صفحه 9-132

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار