ارتباط شاخص های فیزیولوژیکی و کنترل قند خون بیماران دیابتی با نیم رخ روان شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان شناسی، دانشکده ی علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 استاد گروه روان شناسی، دانشکده ی علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده ی علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی ارتباط شاخص‌های فیزیولوژیکی و کنترل قند خون با نیم‌رخ روان‌شناختی در بیماران دیابتی بود.
روش‌کار: در این مطالعه‌ی توصیفی-همبستگی، از بین تمام بیماران دیابتی که طی اردیبهشت تا تیر 1390، جهت پی‌گیری درمان خود به درمانگاه دیابت بیمارستان امام خمینی اردبیل مراجعه می‌کردند، 120 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها، از چک‌لیست علایم روانی 90 آیتمی، اندازه‌گیری هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) جهت ارزیابی کنترل درازمدت قند خون و محاسبه‌ی نمایه‌ی توده‌ی بدن (BMI)، کلسترول و تری‌گلیسیرید به عنوان شاخص‌های فیزیولوژیکی استفاده شد. داده‌ها با ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندمتغیری و نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 17 تحلیل گردیدند.
یافته‌ها: شاخص HbA1c با متغیرهای شکایت جسمانی (23/0=r)، وسواس (27/0=r)، حساسیت در روابط متقابل (29/0=r)، افسردگی (28/0=r)، اضطراب (28/0=r)، ترس مرضی (26/0=r)، روان‌پریشی (27/0=r) و نمره‌ی کل علایم
روان‌شناختی (29/0=r) با آلفای 01/0 و با خصومت (17/0=r) و افکار پارانوییدی (21/0=r) با آلفای 05/0 رابطه داشت. شاخص تری‌گلیسیرید نیز با متغیرهای شکایت جسمانی، وسواس، افسردگی، حساسیت در روابط متقابل، اضطراب، افکار پارانوییدی، روان‌پریشی و نمره‌ی کل علایم روان‌شناختی (05/0P<) و شاخص کلسترول نیز با شکایت جسمانی و BMI با افسردگی و خصومت، رابطه‌ی معنی‌دار داشتند (05/0P<). در مجموع 15 درصد از واریانس HbA1c، توسط مولفه‌های
نیم‌رخ روان‌شناختی و شاخص‌های فیزیولوژیکی مذکور تبیین می‌شود.
نتیجه‌گیری: شاخص‌های فیزیولوژیکی بیماران دیابتی با برخی از اختلالات
روان‌شناختی، رابطه داشته و میانگین قند خون ایشان با متغیرهای شکایت جسمانی، وسواس، حساسیت در روابط متقابل، افسردگی، اضطراب، خصومت، ترس مرضی، افکار پارانوییدی، روان‌پریشی و نمره‌ی کل علایم روان‌شناختی، رابطه‌ی مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها


1. Kasper D, Braunwald E, Fauci S, Hauser S, Longo D, Jemeson J. Harisons principles of internal medicine.16th ed. New York: McGraw-Hill; 2005: 2152-80.
2. Amos A, McCarty D, Zimmet P. The rising global burden of diabetes and its complications: estimates and projections to the year 2010. Diabet Med 1997; 14: 5-7.
3. King H, Aubert R, Herman W. Global burden of diabetes, 1995-2025: Prevalence, numerical estimates, and projections. Diabetes Care 1998; 21: 1414-31.
4. Larijani B, Abolhassani F, Mohajeri MR, Tabatabaei O. [Epidemiology of type 2 diabetes in Iran]. Iranian journal of diabetes and lipid 2005; 4(3): 75-83. (Persian)
5. Skandarian R, Rashidipour A, Ghorbani R, Malek M. [Epidemiology of diabetes and impaired fasting glocose in adults of Semnan province]. Iranian journal of diabetes and lipid 2009; 8(4): 375-82. (Persian)
6. Sadock BJ, Sadock VA. Synopsis of psychiatry. 10th ed. Philadelphia: Lipincott Williams and Wilkins; 2007: 179-85.
7. Norouzinajhad Gh, Boustani H, Nematpoor S, Behroozian F. Comparison of the depression in diabetic and nondiabetic patients. Sci Med J 2006; 5(1): 390-6. (Persian)
8. Koracs M, Mukerji P, Iyengar S, Drash A. Psychiatric disorder and metabolic control among youths with IDDM. Diabetes Care 1996; 19: 318-23.
9. Egede L, Zheng D, Simpson K. Comorbid depression is associated with increased health care use and expenditures in individuals with diabetes. Diabetes Care 2002; 25: 464-70.
10. Husaini B, Hull P, Sherkat D, EmersonJ, Overton M, Craun C. Diabetes, depreion, and health care utilization among African Americans in primary care. J Natl Med Assoc 2004; 96: 476-84.
11. Katon W, Rutter C, Simon G. The association of comorbid depression with mortality in patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 2668-72.
12. Zhang X, Norris S, Gregg E. Depressive symptoms and mortality among persons with and without diabetes. Am J Epidemiol 2005; 161: 652-60.
13. Rhee MK, Slocum W, Ziemer DC, Culler SD, Cook CB, Kebbi IM, et al. Patient adherence improves glycemic control. Diabetes education 2005; 31(2): 240-50.
14. King H. WHO and the international diabetes federation: Regional partners. Bull World Health Organ 1999; 77(12): 954.
15. Moussa MAA, Alsaeid M, Abdella N, Refai N, Al-Sheikh N, Gomez JE. Social and psychological characteristics of Kuwaiti children and adolescents with type 1 diabetes. Soc Sci Med 2005; 60(8): 1835-44.
16. Brody GH, Kogan SM, Murry VM, Chen Yi-fu, Brown AC. Psychological functioning, support for self-management, and glycemic control among rural African American adults with diabetes mellitus type 2. Health Psychol 2008; 27(1): 83-90.
17. Bazzazian S, Basharat MA, Rajab A. [A study of the relationship between attachment styles and illness perception with psychological well-being and HbA1c in patients with type 1 diabetes. Iranian journal of diabetes and lipid 2010; 10(2): 188-96. (Persian)
18. Papelbaum M, Lemos HM, Duchesne M, Kupfer R, Moreira RO, Coutinho WF. The association between quality of life, depressive symptoms and glycemic control in a group of type 2 diabetes patients. Diabetes Res Clin Pract 2010; 89(3): 227-30.
19. Fortmann AL, Gallo LC, Philis-Tsimikas A. Glycemic control among Latinos with type 2 diabetes: The role of social- invironmental support resources. Health Psychol 2011; 30(3): 251-8.
20. Hilliard ME, Herzer M, Dolan LM, Hood KK. Psychological screening in adolescents with type 1 diabetes predicts outcome one year later. Diabetes Res Clin Pract 2011; 94(1): 39-44.
21. Shaban C, Fosbury JA, Cavan DA, Kerr D, Skinner TC. The relationship between generic and diabetes specific psychological factors and glycaemic control in adults with type 1 diabetes. Diabetes Res Clin Pract 2009; 85(3): 26-9.
22. Ludman E, Katon W, Russo J, Simon G, Korff MV, Lin E, et al. Panic episodes among patient with diabetes. Gen Hosp Psychiatry 2006; 28(6): 475-81.
23. Spiess K, Sachs G, Moser G, Pietschmann P, Schernthaner G, Prager R. Psychological moderator variables and metabolic control in recent onset type 1 diabetic patiants- a two year longitudinal study. J Psychosom Res 1994 April; 38(3): 249-58.
24. Paschalides C, Wearden AJ, Dunkerley R, Bundy C, Davies R, Dickens CM. The associations of anxiety, depression, and personal illness representations with glycaemic control and health- related quality of life in patients with type 2 diabetes mellitus. J Psychosoma Res 2004; 57(6): 557-64.
25. Nejati Safa AA, Larijani B, Shariati B, Amini H, Rezagholizade A. [The depression, quality of life and glycaemic control in diabetic patients]. Iranian journal of diabetes and lipid 2007; 7(2): 195-204. (Persian)
26. Drogatis LR, Rickels K, Rock A. The SCL-90-R and MMPI: A step in the validitation of new self report scale. Br J Psychiatry 1976; 128: 280-9.
27. Anisi J, Akbari F, Majdian M, Atashkar M, Ghorbani Z. [Standardization of mental disorders symptoms check list 90 revised (SCL-90-R) in army staffs]. Journal of military psychology 2011; 2(5): 29-37. (Persian)
28. Abolghasemi A, Narimani M. Psychological tests. 1st ed. Ardabil: Baghe Rezvan; 2005: 85-93. (Persian)
29. Mehrabi A, Fata L, Davazdah Emami MH, Rajab A. [Effectiveness of cognitive- behavioral based stress management training on glycemic control and reduction of emotional problems in type 1 diabetic patients]. Iran J Diab Lip Dis 2009; 8(2): 103-14. (Persian)
30. Davazdah Emami MH, Roshan R, Mehrabi A, Attari A. [Effectiveness of cognitive- behavioral stress management training on glycemic control and depression in type 2 diabetic patients]. Iran J Endocrinol Metab 2009; 11(4): 385-392. (Persian)
31. Straub RO. Health psychology. 1st ed. New York: Worth; 2001: 190-1.