اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کیفیت خواب دانش آموزان دارای اضطراب امتحان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 M.A. in clinical psychology, Birjand branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.

2 Ph.D. in psychology, Associate professor, Birjand branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.

3 Ph.D. in psychology, Assistant professor, Birjand branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.

چکیده

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر کیفیت خواب دانش آموزان دارای اضطراب امتحان انجام شد.
روش‌ کار: جامعه پژوهش شامل کلیه افراد در سال تحصیلی 95-1394 بود. در پژوهش حاضر، 150 دانش‌آموز دختر دبیرستانی شهر بیرجند، پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون را تکمیل کردند. 36 دانش آموز به طور تصادفی از بین دانش آموزان با نمره اضطراب بالای 20 انتخاب و به سه گروه تقسیم شدند. سپس، آنها شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ (1989) را تکمیل کردند. یک گروه درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) و گروه دیگر درمان شناختی مبتنی بر پذیرش و درمان تعهد (ACT) دریافت کردند. گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکرد. داده ها با استفاده از روش MANCOVA و SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که مشکلات خواب در هر دو گروه آزمون به طور معنی داری کاهش یافت (05/0 P<). همچنین اثربخشی MBCT به طور معنی‌داری بیشتر از ACT بود (05/0 P<).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور مؤثری کیفیت خواب را در دانش‌آموزان دارای اضطراب امتحان بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها


  1. Abolghasemi A, Najjarian B. [Test anxiety, causes, measurement, treatment]. Psychology research 2003; 5(3-4): 82-99. (Persian)
  2. Stwart J. [Sleep disorders]. Ekrami A, Jafarian M, Haraz F. (translators). Mashhad: Marandis; 2013. (Persian)
  3. Kiani A. [School skills]. Tehran: Varaye danesh; 2011. (Persian)
  4. Espie C. [Overcoming insomnia and sleep problems]. Jamalfar S. (translator). Tehran: Virayesh; 2013. (Persian)
  5. Basaknezhad S, Aghajani Afjadi A, Zargar Y. [Effectiveness of mindfulness based the cognitive behavior therapy in sleep and life quality of girl students]. Psychological achievements 2010; 4(2): 181-98. (Persian)
  6. Hayashino Y, Yamazaki AS, Takegami AM, Nakayama BT, Sokejima CS, Fukuhara AS. Association between number of comorbid conditions, depression, and sleep quality using the Pittsburgh Sleep Quality Index: Results from a population-based survey. Sleep Med 2010; 11: 366-71.
  7. Najaf M. [Sleep disorders]. Tehran: Mani; 2000. (Persian)
  8. Tikotzkyt L, Sadeh A. The role of cognitive- behavioral therapy in behavioral childhood insomnia. Sleep med 2010; 11: 686-91.
  9. Bear RA. Mindfulness-based treatment approaches clinicians guide to evidence base and application use. Philadelphia: Elsevier; 2006.
  10. Hayes Steven C. [The practical guide to acceptance and commitment therapy]. Alizadeh Moosavi E, Pirjavid F. (translators). Mashhad: Fara Angizesh; 2015: 46-155. (Persian)
  11. Einaloo E, Khosrojerdi A, Navari M. [Preliminary normalization of Sarason Exam Anxiety Test]. Proceeding of the Second Conference on Behavioral Sciences and Social Studies, 2015, Iran. (Persian)
  12. Ghadami S, Badami R, Nazari R. [The effect of spiritual intelligence on sleep quality and attention of skilled volleyball players]. Journal of positive psychology 2017; 3(1): 19-28. (Persian)
  13. Sadri Demirchi I, Cheraghian H. [Structural model of mindfulness and sleep quality mediated by psychological well-being in high school students]. School psychology 2018; 2: 100-123. (Persian)
  14. Hooshi N, Khodabakhshi Kolaei A. [The effectiveness of group counselling based on mindfulness on the quality of sleep and rumination of the elderly]. Journal of assessment and research in counselling and psychology 2020; 1(3): 35-51. (Persian)
  15. Hosseinpour H, Akbari M, Hassani J, Zargar F. [The effectiveness of drug therapy combined with short-term treatment of mindfulness in the quality of disability caused by migraine and improving the quality of sleep]. Journal of neuroscience Khatam healing 2020; 2: 18-28. (Persian)
  16. Javadi Z, Ghorbani Z. [The effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on sleep quality in women with generalized anxiety disorder]. Ofoq Danesh 2019; 2: 117-26. (Persian)
  17. Bagholi H, Mahdavi M. [Comparison of cognitive-behavioral effectiveness and mindfulness-based therapy on sleep quality scales in patients with multiple sclerosis]. Journal of clinical psychology 2019; 7(4): 67-76. (Persian)
  18. Koushki F, Haroon Al-Rashidi H. [The effectiveness of mindfulness based on reducing stress on sleep quality and psychological helplessness in people with type 2 diabetes]. Diabetes nursing journal 2019; 7(3): 844-56. (Persian)
  19. Alami S, Abolmaali Al-Hosseini K, Malihi Al-Dhakerini S, Khabiri M. [The effect of mindfulness therapy and aromatherapy massage on pain perception, quality of life, and sleep quality in older women with chronic pain]. Elderly journal 2021; 16(2): 218-33. (Persian)
  20. Davoodi R, Manshaei Gh. [Comparison of the effectiveness of cognitive-behavioral therapy, emotion focused therapy and adolescent-centered mindfulness therapy on nomophobia symptoms and sleep quality of girls with nomophobic symptoms]. Iranian journal of psychiatric nursing 2019; 7(5): 62-71. (Persian)