رابطه ی باورهای اساسی دینی و سبک دلبستگی به خداوند با فرسودگی شغلی درکارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان پزشکی، مرکز تحقیقات روان پزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

2 دانشیار گروه روان پزشکی کودک و نوجوان، مرکز تحقیقات روان پزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

3 کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

4 دانشجوی دکترای آمار، عضو هیئت علمی گروه ریاضی و آمار دانشگاه نیشابور

5 پزشک عمومی، مرکز تحقیقات روان پزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

چکیده

مقدمه: فرسودگی شغلی، عواقب و هزینه‌های بسیاری بر سازمان‌ها و کارکنان تحمیل می‌کند اما باورهای دینی و سبک‌های دلبستگی به خداوند قادرند آن را تغییر دهند. هدف این پژوهش بررسی باورهای اساسی دینی و سبک دلبستگی به خداوند به عنوان پیش‌بین‌های فرسودگی شغلی است.
روش‌کار: جامعه‌ی آماری این پژوهش توصیفی همبستگی را 300 تن از کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تشکیل دادند که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات با پرسش‌نامه‌های فرسودگی شغلی مازلاک و باورهای اساسی دینی رجائی و پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته‌ی سنجش سبک‌های دلبستگی به خداوند، جمع‌آوری گردیدند. داده‌ها با نسخه‌ی 19 نرم‌افزار SPSS و شاخص‌های توصیفی، ضرایب همبستگی پیرسون، اسپیرمن، آزمون تی و رگرسیون چندمتغیره تحلیل شدند.
یافته‌ها: رابطه‌ی باورهای اساسی دینی (000/0=P و30/0-=r) و سبک دلبستگی به خداوند، با فرسودگی شغلی (010/0 =P و 15/0-=r) منفی معنی‌دار و رابطه‌ی بین باورهای اساسی دینی و سبک‌های دلبستگی به خداوند، مثبت و معنی‌دار (000/0=P و 31/0 =r) بود. در مدل رگرسیون (000/0=P و 19/18=F) نیز تاثیر هم‌زمان باورهای اساسی دینی و سبک‌های دلبستگی به خداوند بر فرسودگی شغلی تایید گردید. فرسودگی شغلی نیز در بین مردان و زنان اختلاف معنی‌داری را از خود نشان داد و در زنان بالاتر از مردان گزارش گردید (004/0=P).
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که باورهای اساسی دینی و سبک‌های دلبستگی به خداوند می‌توانند از فرسودگی شغلی بکاهند.

کلیدواژه‌ها


1. Maslach C, Wilmar B, Leiter MD. Job burnout. Annu Rev Psychol 2001; 52: 397-422.
2.World Health Organization. Guidelines for the primary prevention of mental neurological and psychological disorders: Staff burnout. Division of Mental Health. Geneva: WHO. 1998: 91-108.
3.Lambert E, Hogan NL, Jiang S. A preliminary examination of the relationship between organizational structure and emotional burnout among correctional staff. The Howard journal of Criminal justice 2010; 49(2): 125-46.
4.Kirkpatrick LA. Attachment and religious representation and behavior. In: Cassidy J, Shaver P. (editors). Handbook of attachment theory and research. New York: Guilford; 1999: 803-22.
5.Rahimian Boogar I, Noori A, Arizi H, Molavi H, Foroughi Mobarakeh A. [Relationship between adult attachment styles and satisfaction and job stress among nurses]. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology 2007; 13(2): 148-58. (Persian)
6.Mikulincer M, Horesh N, Eilat I, Kolter M. The association between adult attachment style and mental health in extreme life-endangering conditions. Pers Individ Dif 1999; 27: 231-42.
7.Rafiee F, Oskouie F, Nikravesh M. [Key factors in nurses’ reaction to burnout: A qualitative study]. Journal of Iran University of Medical Sciences 2006; 13: 83-94. (Persian)
8.Shojaeian R, Zamani Monfared A. [The relation between use of prayers, mental health and job performance among technical workers of Tehran Ammunition Industries]. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology 2002; 8(2): 33-9. (Persian)
9.Rajaee AR, Bayazi MH, Habibpour H. Basic religious beliefs, identity crisis, and general health in young adults. Developmental psychology: Iranian psychologists 2010; 6: 97-109. (Persian)
10.Seif S, Nikoui M. [The relationship between religion and marital satisfaction]. Counseling research and developments 2004; 13: 61-79. (Persian)
11.Harrison MO. Religious freedom and the challenge of modern pluralism. Int Rev Psychiatry 2001; 13: 86-94.
12.Cohen AB, Hall DE. Existential beliefs, social satisfaction and well-being among catholic, jewish and protestant older adults. Int J Psychol Relig 2009; 19(1): 39-54.
13.Krause N. Life trauma, prayer and psychological distress in late life. Int J Psychol Relig 2009; 19(1): 55-72.
14.Ellison CG. Religious involvement and subjective well-being. Am J Geriatr Psychiatry 1991; 5: 131-44.
15.Ellison CG, Boardman JD, Williams DR, Jackson JS. Religious involvement, stress, and mental health. Soc Forces 2001; 80: 215-49.
16.Koenig HG. Religious attitudes and practices of hospitalized medically ill older adults. Int J Geriatr Psychiatry 1998; 13(4): 213-24.
17.Koenig HG, Weiner DK, Peterson BL, Meador KG, Keefe FG. Religious coping in the nursing home: A bio-psychosocial model. Int J Psychiatry Med 1997; 27(4): 365-76.
18.Worthington L, Sandage SJ. Empirical research on religion and counseling. Religion and spirituality. Theory, research, practice, training 2001; 38(4): 473-8.
19.Nooney J, Woodrum E. Spiritual and religious factors in substance use. J Sci Study Relig 2002; 41: 359-68.
20.Chiao Yeo JP. The psychometric study of the attachment to God inventory and the brief religious coping scale in a Taiwanese Christian sample. Ph.D. Dissertation. USA, Virginia: Liberty University, College of philosophy, 2010: 17-18.
21.Badri Gargari R. [Psychological syndrome of teachers’ job burnout and oppositional mechanism]. MA. Dissertation. Tehran: Tarbiat Modarres University; 1995. (Persian)
22.Najafi M, Solati DSK, Foruz Bakhsh F. [The relationship between job burnout and mental health among Isfahan Research and Production of Nuclear Fuel Center Staff]. The journal of Shahrekord University of Medical Sciences 2000; 2: 34-41.
23.Zamini S, Hosseini Nasab SD, Zamini S, Zare P. [The relationship between organizational culture and job satisfaction and job burnout among the employees in Tabriz University]. Iran occupational health 2011; 8(1): 30-40. (Persian)
24.Calandra C, Pulvirenti N. Spiritual dimension in the dynamic relationship with the helping professions. Ann Ist Super Sanita 1992; 28(2): 273-6.
25.Abboushi S. The impact of individual variables on the work values of Palestinian and Arabians. International studies of management and organization 1990; 20(3): 53-68.
26.Abolghasemi A, Moradi Soroush M, Narimani M, Zahed A. [The relationship between personal initiative, religious orientation and organizational social capital and workers job performances in the productive centers]. Knowledge and research in applied psychology 2011; 12(1): 86-94. (Persian)
27.Azad-Marzabadi E, Hoshmandja M, Poorkhalil M. [Relationship between organizational spirituality with psychological empowerment, creativity, spiritual intelligence, job stress, and job satisfaction of university staff]. Journal of behavioral sciences 2012; 6(2): 181-7. (Persian)