خوش‌بینی-بدبینی و سبک‌های پردازش اطلاعات به ‌عنوان پیش‌بین‌های افسردگی و رضایت از زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان-شناسی، دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه روان-شناسی، دانشگاه پیام نور

3 استادیار گروه روان-شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

4 دانشیار گروه روان-شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه‌ی بین خوش‌بینی-بدبینی و سبک‌های پردازش اطلاعات و هم‌چنین تعیین سهم این متغیرها در پیش‌بینی افسردگی و رضایت از زندگی دانشجویان بود.
روش‌کار: در این مطالعه‌ی همبستگی و پیش‌بینی، 187 نفر (110 زن و 77 مرد) از دانشجویان علوم انسانی و علوم پایه‌ی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز به‌ صورت تصادفی با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌های سبک‌های پردازش اطلاعات، افسردگی، خوش‌بینی-بدبینی و رضایت از زندگیرا تکمیل نمودند. برای تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه‌ی همزمان یا استاندارد استفاده شد.
یافته‌ها: بین سبک‌های پردازش اطلاعات خردگرایی و خوش‌بینی با افسردگی، همبستگی منفی و معنی‌داری وجود دارد ولی رابطه‌ی بین خردگرایی و خوش‌بینی با رضایت از زندگی مثبت و معنی‌دار بود (01/0P<). رابطه‌ی بین رضایت از زندگی و افسردگی، منفی و معنی‌دار ولی بین خوش‌بینی و خردگرایی مثبت و معنی‌دار بود (01/0P<). نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه‌ی همزمان نشان داد که متغیرهای خوش‌بینی و خردگرایی پیش‌بین‌‌های معنی‌داری برای افسردگی و رضایت از زندگی هستند. این متغیر‌ها در پیش‌بینی افسردگی ارزش بتای منفی ولی در پیش‌بینی رضایت از زندگی ارزش بتای مثبت داشتند. سهم خوش‌بینی در پیش‌بینی هر دو اندازه‌ی سازگاری روان‌شناختی، بیشتر از سبک پردازش اطلاعات خردگرایی بود.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت خوش‌بینی و سبک پردازش اطلاعات خردگرایی در درک سازگاری روان‌شناختی تاکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها


1. Chang EC. Optimism and pessimism: Implications for theory, research, and practice. Washington, DC: American Psychological Association; 2001: 1-13.
2. Scheier MF, Carver CS. Optimism, coping, and health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychol 1985; 4: 219-47.
3. Scheier MF, Carver CS. Effects of optimism on psychological and physical well-being: Theoretical overview and empirical update. Cognit Ther Res 1992; 16: 201-28.
4. Scheier MF, Carver CS, Bridges MW. Optimism, pessimism, and psychological well-being. In: Chang EC. (editor). Optimism and pessimism: Implications for theory, research, and practice. Washington, DC: American Psychological Association; 2001: 189-216.
5. Chang EC. Distinguishing between optimism and pessimism: A second look at the optimism-neuroticism hypothesis. In: Hoffman RR, Sherrik MF, Warm JS. (editors). Viewing psychology as a whole: The integrative science of William N. Dember. Washington, DC: American Psychological Association; 1998: 415-32.
6. Chang EC, D’Zurilla TJ, Maydeu-Olivares A. Assessing the dimensionality of optimism and pessimism using a multimeasure approach. Cognit Ther Res 1994; 18: 143-60.
7. Chang EC, Maydeu-Olivares A, D’Zurilla TJ. Optimism and pessimism as partially independent constructs: Relations to positive and negative affectivity and psychological well-being. Pers Individ Dif 1997; 23: 433-40.
8. Marshall GN, Wortman CB, Kusulas JW, Hervig LK, Vickers RR. Distinguishing optimism from pessimism: Relations to fundamental dimensions of mood and personality. J Pers Soc Psychol 1992; 62: 1067-74.
9. Mroczek DK, Spiro A, Aldwin CM, Ozer DJ, Bosse R. Construct validation of optimism and pessimism in older men: Findings from the normative aging study. Health Psychol 1993; 12: 406-9.
10. Peterson C. Optimistic explanatory style and health. In: Gillham JE. (editor). The science of optimism and hope: Research essays in honor of Martin E P. Seligman. Philadelphia: Templeton Foundation; 2000: 145-62.
11. Snyder CR. Handbook of hope: Theory, measures, and applications. San Diego, Calif: Academic; 2000: 359-60.
12. Taylor SE, Kemeny ME, Reed GM, Bower JE, Gruenewald TL. Psychological resources, positive illusions, and health. American psychologist 2000; 55: 99-109.
13. Mousavi Nasab SMH, Taghavi SMR, Mohammadi N. [Optimism and stress appraisal: Evaluation of two theoretical models in prediction of psychological adjustment]. Journal of Kerman University of Medical Sciences 2006; 13(2): 111-20. (Persian)
14. Agaei A, Raeisie Dehkordi R, Atash Poor SH. [The relationship between optimism and pessimism with mental health in Isfahan city adults]. Khowledge and research in psychology 2007; 33: 117-30. (Persian)
15. Sloman SA. The empirical case for two systems of reasoning. Psychol Bull 1996; 119: 3-22.
16. Chaiken S, Trope Y. Dual-process theories in social psychology. New York: Guilford; 1999: 12-40.
17. Smith ER, De Coster J. Dual process models in social and cognitive psychology: Conceptual integration and links to underlying memory systems. Pers Soc Psychol Rev 2000; 4: 108-31.
18. Epstein S. Integration of the cognitive and the psychodynamic unconscious. American psychologist 1994; 49: 709-24.
19. Epstein S, Pacini R, Denes-Raj V, Heier H. Individual differences in intuitive-experiential and analytical-rational thinking styles. J Pers Soc Psychol 1996; 71: 390-405.
20. Pacini R, Epstein S. The relation of rational and experiential information processing styles to personality, basic beliefs and the ratio-bias phenomenon. J Pers Soc Psychol 1999; 76: 972-87.
21. Epstein S, Pacini R. Some basic issues regarding dual-process theories from the perspective of cognitive-experiential self-theory. In: Chaiken S, Trope Y. (editors). Dual process theories in social psychology. New York: Guilford; 1999: 462-82.
22. Burns LR, D’Zurilla TJ. Individual differences in perceived informationprocessing styles in stress and coping situations: Development and validation of the perceived modes of processing inventory. Cognit Ther Res 1999; 23: 345-71.
23. Rezaei A. [Investigating factorial structure and reliability of the intuitive-rational information processing styles inventory in the university students population]. Journal of research in behavioural sciences 2012; 10(1): 20-9. (Persian)
24. Handley SJ, Newstead SE, Wright H. Rational and experiential thinking: A study of the REI. In: R. J. Riding RJ, Rayner SG. (editors). International perspectives on individual differences. Stanford: Ablex; 2000: 97-113.
25. Toyosawa J, Karasawa K. Individual differences on judgment using the ratio-bias and the Linda problem: Adopting CEST and Japanese version of REI. Japanese journal of social psychology 2004; 20(2): 85-92.
26. Sladek RM, Bond MJ, Phillips PA. Age and gender differences in preferences for rational and experiential thinking. Pers Individ Dif 2010; 49(8): 907-11.
27. Carter P. Test your EQ: Assess your emotional intelligence with 20 personality questionnaires. USA and UK: Kogan Page; 2009: 76- 84.
28. Beck AT, Steer RA, Garbin MG. Psychometric properties of the Beck depression inventory: Twenty-five years of evaluation. Clin Psychol Rev 1988; 8(1): 77-100.
29. Basker M, Prabhakar D, Moses PD, Russell S, Swamidhas P, Russell S. The psychometric properties of beck depression inventory for adolescent depression in a primary-care paediatric setting in India. Child Adolesc Psychiatr Ment Health 2007; 1: 8.
30. Bayani AA, Mohammad Koocheky A, Goodarzi H. The reliability and validity of the satisfaction with life scale. Journal of Iranian psychologists 2007; 11: 259-65.
31. Sarmad Z, Bazargan A, Hejazi E. [Research methods in behavioral sciences]. Tehran: Agah; 1997: 93-4. (Persian)
32. Pallant J. SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS. 4th ed. New York: Open University; 2010: 148-68.
33. Chang EC, Farrehi AS. Optimism/pessimism and information-processing styles: Can their influences be distinguished in predicting psychological adjustment. Pers Individ Dif 2001; 31: 555-62.
34. Maruta T, Colligan RC, Malinchoc M, Offord KP. Optimismpessimism assessed in the 1960s and self-reported health status 30 years later. Mayo Clin Proc 2002; 77(8): 748-53.
35. Strassle CG, McKee EA, Plant DD. Optimism as an indicator of psychological health: Using psychological assessment wisely. Journal of personality assessment 1999; 12: 190-9.
36. Puskar KR, Sereika SM, Lamb J, Tusaie-Mumford K, McGuinness T. Optimism and its relationship to depression, coping, anger, and life events in rural adolescents. Issues Ment Health Nurs 1999; 20: 115-30.
37. Bayrami M, Hashemi Nosrat Abadi T, Alizadeh Ghoradela J, Daneshfara S, Heshmatib R, Moslemifarc M. The role of positive and negative affectivity, optimism, pessimism, and information processing styles in student psychological adjustment. Procedia Soc Behav Sci 2012; 46: 306-10.
38. Seligman MEP, Reivich K, Jaycox L, Gillham J. The optimistic child: A proven program to safeguard children against depression and build lifelong resilience. New York: Harper Collins; 1995: 1-9.