بررسی عوامل مرتبط با مصرف داروهای اعصاب و روان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1386

مطالعات انجام گرفته در ایران و جهان حاکی از مصرف بالای داروهای اعصاب و روان است که در اکثر موارد به صورت خود سرانه صورت می گیرد. به دلیل وجود عوامل استرس زای فراوان به نظر می رسد که دانشجویان از نظر مصرف این داروها در معرض خطر زیادی قرار دارند. هدف از این مطالعه بررسی برخی عوامل مرتبط با مصرف این داروها خصوصاً به صورت خودسرانه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان است.
روش کار: در این مطالعه مقطعی300 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در بهار سال 1386 به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع آوری داده ها به صورت مصاحبه و ثبت در پرسش نامه بود. علاوه بر اطلاعات دموگرافیک، دانشجویان در مورد سابقه مصرف دارو، نوع دارو، نحوه تجویز دارو و سابقه بیماری نیز مورد سئوال قرار گرفتند. داده ها در نرم افزار SPSS.13 و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی ( آزمون کای دو) ارائه و تحلیل شد. سطح معنی داری نیز 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج: 3/69% (208نفر) از افراد مورد مطالعه دختر و7/30%(92 نفر) پسر بودند.31% دانشجویان در رشته پزشکی و بقیه در رشته پرستاری، بهداشت و پیراپزشکی تحصیل می کردند و10% آن ها متاهل بودند. میزان شیوع مصرف داروهای اعصاب و روان 3/20% برآورد شدکه در دانشجویان دختر و پسر به ترتیب 9/18% و7/24% بود. مصرف دارو با متغیرهای معدل، رشته تحصیلی، مصرف سیگار و سابقه مراجعه به روان پزشک ارتباط معنی داری را نشان داد (05/0P<) در حالی که مصرف دارو با متغیرهای مقطع تحصیلی، میزان علاقه به رشته، جنسیت، وضعیت تاهل و سکونت، بعد خانوار و سن ارتباط معنی داری را نشان نداد (05/0P>).
بحث: در مقایسه با مطالعات قبلی انجام گرفته در ایران و جهان مصرف این داروها در این دانشجویان به نسبت بالا است. بنابراین برنامه ریزی در جهت کاهش مصرف، خصوصاً مصرف خود سرانه و علت یابی آن از اهمیت بالائی برخوردار است. به نظر می رسد مشاوره بیشتر با دانشجویان با علاقه کم به رشته تحصیلی، دانشجویان پزشکی و نیز دانشجویان با سابقه مراجعه به روان پزشک و نیز جلوگیری از مصرف سیگار در کاهش مصرف موثر است.