طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی معنوی در درس مطالعات اجتماعی دبستان و ارزشیابی آن از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان ذی‌ربط

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی رشته برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: برنامه درسی معنوی به‌معنای القای معنویت از طریق محتوا و برنامه‌های درسی است. این برنامه درسی علاوه بر منطقی بارآوردن دانش‌آموزان، دست یافتن آنان به احساس عمیق‌تر و پربارتر را فراهم می‌کند. این پژوهش با هدف طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی معنوی در درس مطالعات اجتماعی دبستان و ارزشیابی آن از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان ذی‌ربط انجام گرفته است.
روش­کار: در این پژوهش با توجه به مبانی نظری موضوع تحقیق، به شناسایی ویژگی‌های مطلوب چهار عنصر (هدف، محتوا، اجرا و ارزشیابی) در برنامه درسی مطالعات اجتماعی و ارایه الگو پرداخته شد. جامعه آماری شامل کلیه متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره ابتدایی استان گیلان (45 متخصص و 8641 معلم) در سال تحصیلی 95 ـ 1394 بود که متخصصان به شیوه نمونه‌گیری تمام‌شماری و 360 معلم با نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسش­نامه­ای محقق­ساخته بود که روایی آن طبق نظر متخصصان برنامه درسی و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ (86/0) تأیید شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل شدند.
یافته­ها: الگوی پیشنهادی برای برنامه درسی معنوی در درس مطالعات اجتماعی از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان دوران ابتدایی مطلوب بوده است. همچنین، بین دیدگاه این دو گروه در مورد میزان مطلوب بودن الگوی پیشنهادی تفاوت معناداری گزارش نشده است (05/0P>).
  نتیجه­گیری: بنا بر نتایج، می‌توان از الگوی مطلوب برنامه درسی معنوی در درس مطالعات اجتماعی برای پرورش معنویت در دانش‌آموزان دبستانی استفاده کرد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. Ghobari Bonab B, Salimi M, Sliyani L, Moghadam S. Spirit Intelligence 2008; 3(10): 125-47.
  2. Ghasempoor Dehaghani A, Nasr Esfahani AR. [Spiritual approach and lesson planning]. Research in Islamic educational issues 2013; 19: 71-92. (Persian)
  3. Mesbah Yazdi MT. [Society and history to the Quran]. Qom: Publication of Imam Khomeini Educational and Research Institute; 2012. (Persian)
  4. Iannone R, Obenauf P. Toward spirituality in curriculum and teaching. Education 1999; 119.
  5. Najafi M, Kashani M. [Spiritual curriculum for religious education]. [cited 2014]. URL: https://rasekhoon.net (Persian)
  6. Goodliff G. Spirituality expressed in creative learning: Young children's imagining play as space for mediating their spirituality. Early Child Dev Care 2013; 183(8): 1054-71.
  7. Duffy RD. Students in transition: Life satisfaction predictors of incoming college students. [cited 2009]. Available from: http://counseling.umd.edu/Infodata/lifesatpredictors.pdf
  8. Daniliuk A, Kondakov A, TishKov VA. The spiritual and moral education of Russia’s school students. Russ Educ Soc 2010; 52(2): 3-18.
  9. Miller JS. [Education and spirit]. Ghourchian NG. (translator). Tehran: Institute of Metacognitive Thinking. (Persian)
  10. Izadi S, Qadri M, Hosseini F. [The feasibility of implementing a spiritual approach in the secondary school curriculum]. Journal of research in the curriculum 2015; 11: 34-50. (Persian)
  11. Yarmohammadian MH, Forughi AA, Mirshahi Jafari A, Ojinezhad AR. [A comparative study of curriculum approaches with respect to the components of the curriculum intellectual property protection in several countries]. New approaches in educational administration quarterly 2013; 1: 83-102. (Persian)
  12. Irannezhad P. The theoretical framework curriculum design model spiritual religious textbooks in primary school. Journal of behavioral sciences 2013; 4: S53-35.
  13. Ng Y-L. Spiritual development in the classroom: Pupils' and educators' learning reflections. Int J Children Spirit 2012; 17(2): 167-85.
  14. Mizani I. [Spiritual intelligence component in the design of curricula modeled on Miller]. Tehran: Allameh Tabatabai University, 2012. (Persian)
  15. Bagh Goli H. [A review of intellectual B Western thinkers to human spiritual education]. Abstracts of the Society's philosophy of education. Tarbiat Modarres University: Philosophy of Education Society of Iran; 2016: 29. (Persian)
  16. Bowma NA, Small J. Do college students who identify with a privileged religion experience geater spiritual development? Exploring individual and institutional dynamics? Res Higher Educ 2010; 51(7): 595-614.
  17. Wright A. The child in relationship: Towards a communal model of spirituality in education. London: Cassel; 1996.
  18. Maleki H. Spiritual nature-based curriculum based on the philosophy of Islamic education. [cited 27 October 2016]. Available from: http://www.sid.ir/news-sid/jpdf/61013880101.pdf.
  19. Kasim T, Yusoff Y. Active teaching methods: Personal experience of integrating spiritual and moral values. Relig Educ 2014; 109(5): 554-70.
  20. Lovik EG. The impact of organization features and student experiences on spiritual development during the first year of college. ProQuest LLC.D. Dissertation. Pennsylvania State University, 2010.
  21. Shabani Z. [A comparative study of religious and moral curriculum of primary education in Iran and several countries]. Quarterly education 2010; 83: 119-66. (Persian)
  22. Zohar D, Marshall I. SQ: Spiritual intelligence approaches. J Children Spirit 2000; 5: 101-27.
  23. King U. Earthling spiritual literacy: how to link spiritual development and education to a new earth consciousness? J Belief Value 2010; 31(3): 245-60.
  24. Mehrmohammadi M. [Curriculum: views, approaches and perspectives]. 2nd Tehran: Samt; 2013. (Persian)
  25. Diba-Wajari T, Yamini-Douzizi S, Arefi M, Fardansh H. [Conceptualization of the patterns of higher education curriculum design (experiences and achievements)]. Research in curriculum planning 2011; 2: 48-62.
  26. Masoominezhad A. [Evaluation according to spiritual intelligence components in the curriculum of religious education and social education of secondary school]. MS. Dissertation. Tehran: University of Allameh Tabatabai, 2013. (Persian)
  27. Shamshiri B. [Back to nature-oriented education in primary schools]. Iran Curriculum Studies Conference; 2006. (Persian)
  28. Thathong K. A spiritual dimension and environmental education: Buddhism and environmental crisis. Procedia-Soc Behav Sci 2012; 46: 5063-8.
  29. Heim Brock H. Beyond secularization: Experiences of the sacred in education. J Moral Educ 2014; 5: 162-71.
  30. Khaleghikhah A, Jahangir M. [Spiritual education-oriented approach with an emphasis on reason and faith-based components]. Journal of psychology and educational sciences 2011; 11(2): 121-44. (Persian)
  31. Clifford P. Moral and spiritual education as an intrinsic part of the curriculum. Int J Children Spirit 2013; 18(3): 268-80.
  32. Binder MJ. I saw the universe and I saw the world: exploring spiritual literacy with young children in a primary classroom. Int J Children Spirit 2011; 16(1): 19-35.