گزارش یک مورد: بروز کمبود ویتامین ب12 و آنمی مگالوبلاستیک با افسردگی مقاوم به درمان و علایم شبه جسمی

نوع مقاله : گزارش مورد

نویسندگان

1 استادیار روانپزشکی، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

2 رزیدنت روانپزشکی، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

3 دانشجوی پزشکی، گروه تحقیقات علوم اعصاب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

مقدمه: کم‌خونی‌های مگالوبلاستیک گروهی از اختلالات هستند که معمولا ناشی از کمبود ویتامین ب 12 یا فولات می‌باشند. کمبود ویتامین ب 12 با طیف وسیعی از علایم خونی، عصبی، گوارشی و روان‌پزشکی بروز می‌کند. عدم درمان آنمی، مانع از درمان مناسب بیمار می‌شود و حتی اگر بیمار تحت درمان مناسب اختلال روان‌پزشکی قرار گیرد، اغلب پاسخ ناکافی یا مقاومت به درمان خواهد داشت.
معرفی مورد: این مقاله به معرفی خانم 33 ساله‌ای می‌پردازد که با علایم سندرم افسردگی و بی‌ثباتی‌های خلقی با تشخیص‌های روان‌پزشکی گوناگونی هم‌چون اختلال شخصیت مرزی، افسردگی اساسی و اختلال خلقی نامعین، تحت درمان روان‌پزشکی قرار داشته و طی 6 ماهه‌ی قبل بستری و به تدریج اختلال تعادل، پارستزی، سردی و درد اندام‌های تحتانی نیز به علایم فوق افزوده شده بود. بیمار به علت افکار جدی خودکشی و اختلال عملکرد بستری گردید. با ظن آنمی مگالوبلاستیک، آزمایشات کامل خون و سطح سرمی ب 12 و اسید فولیک به عمل آمد و پس از تایید تشخیص (افت سطح سرمی ب 12، 90 پیکوگرم در میلی‌لیتر) و شروع درمان، علایم طی چند روز به طرز چشمگیری ناپدید شد. بیمار از بیمارستان روان‌پزشکی ترخیص و جهت بررسی علل آنمی مگالوبلاستیک، به متخصص داخلی ارجاع گردید.
نتیجه‌گیری: اختلالات روانی در کمبود کوبالامین (ویتامین ب 12) شیوع بالایی دارد لذا حتی در غیاب علایم خونی یا عصبی کمبود ب 12، احتمال آنمی مگالوبلاستیک در علایم یا اختلالات روان‌پزشکی نامعمول یا مقاوم به درمان‌های رایج، علایم روانی ناشایع و نوسان در علایم، باید مد نظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


1.Hoffbrand AV. Megaloblastic anemia. In: Longo DL, Anthony S, Dennis F, Kasper L, Stephen L, Hauser J. (editors). Harrisons’s principles of internal medicine. New York: McGraw-Hill; 2012: 862- 872.
2. Hanna S, Lachover L, Rajarethinam RP. Vitamin B12 deficiency and depression in the elderly: Review and case report. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2009; 11(5): 269-70.
3. Valizadeh M, Valizadeh N. Obsessive compulsive disorder as early manifestation of B12 deficiency. Indian J Psychol Med 2011; 33(2): 203-4.
4. Sethi NK, Robilotti E, Sadan Y. Neurological manifestations of vitamin B12 deficiency. Internet J Nutr Wellness 2005; 2(1).
5. Sharma V, Biswas D. Cobalamin deficiency presenting as obsessive compulsive disorder: Case report. Gen Hosp Psychiatry 2012; 34(5): 578e7-8.
6. Kumar S. Vitamin B12 deficiency presenting with an acute reversible extrapyramidal syndrome. Neurol India 2004; 52(4): 507-9.
7. Dogan M, Ozdemir O, Sal EA, Dogan SZ, Ozdemir P, Cesur Y, et al. Psychotic disorder and extrapyramidal symptoms associated with vitamin B12 and folate deficiency. J Trop Pediatr 2009; 55(3): -7.
8. Hector M, Burton JR. What are the psychiatric manifestations of vitamin B12 deficiency? J Am Geriatr Soc 1988; 36(12): 1105-12.
9. Berry N, Sagar R, Tripathi BM. Catatonia and other psychiatric symptoms with vitamin B12 deficiency. Acta Psychiatr Scand 2003; 108: 156-9.
10. Durand C, Mary S, Brazo P, Dollfus S. Psychiatric manifestations of vitamin B12 deficiency: A case report. Encephale 2003; 29(6): 560-5.
11. Ko SM, Liu TC. Psychiatric syndromes in pernicious anaemia--a case report. Singapore Med J 1992; 33(1): 92-4.
12. Jackson IM, Doig WB, McDonald G. Pernicious anaemia as a cause of infertility. Lancet 1967; 2(7527): 1159-60.
13. Kumar Sahoo M, Avashti A, Singh P. Negative symptoms presenting as neuropsychiatric manifestation of vitamin B12 deficiency. Indian J Psychiatry 2011; 53(4): 370-1.
14. Evren Tufan A, Bilici R, Usta G, Erdoğan A. Mood disorder with mixed, psychotic features due to vitamin b12 deficiency in an adolescent: Case report.Child Adolesc Psychiatry Ment Health 2012; 6: 25.
15. Rajkumar AP, Jebaraj P.Chronic psychosis associated with vitamin B12 deficiency. J Assoc Physicians India 2008; 56: 115-6.
16. Jauhar S, Blackett A, Srireddy P, McKenna PJ. Pernicious anaemia presenting as catatonia without signs of anaemia or macrocytosis. Br J Psychiatry 2010; 197(3): 244-5.
17. Holmes JM. Cerebral manifestations of vitamin B12 deficiency. Br Med J 1956; 2: 1394-8.
18. Bolander-Gouaille C, Bottiglieri T. Homocysteine- related vitamins and neuropsychiatric disorders. Paris: Springer; 2007.
19. Davoren JB, Davoren JB. Blood disorders. In: Pathophysiology of disease: An introduction to clinical medicine. Macphee SJ, Lingappa VR, Ganong WF. (editors). New York: McGraw-Hill; 2003: 113-42.
20. Murray R, Bender D, Botham KM, Kennelly PJ, Rodwell V, Weill PA. Micronutrients, vitamins and minerals. In: Harper’s illustrated biochemistry. 29th ed. New York: McGraw Hill Medical; 2012: 467-78.
21. Kate N, Grover S, Agarwal M. Does B12 deficiency lead to lack of treatment response to conventional antidepressants? Psychiatry (Edgemont) 2010; 7(11): 42-4.
22. Werder SF. Cobalamin deficiency, hyperhomocysteinemia and dementia. Neuropsychiatr Dis Treat 2010; 6: 159-95.
23. Domisse J. Subtle vitamin deficiency and psychiatry: A largely unnoticed but devastating relationship? Med Hypotheses 1991; 34: 137-40.
24. Lindenbaum J, Healton EB, Savage DG, Brust JC, Garrett TJ, Podell ER, et al. Neuropsychi-atric disorders caused by cobalamin deficiency in the absence of anemia or macrocytosis. N Engl J Med 1988; 318: 1720-8.
25. O’Neill D, Barber RD. Reversible dementia caused by vitamin B12 deficiency. J Am Geriatr Soc 1993; 41: 192-3.
26. Martin DC, Francis J, Protetch J, Huff J. Time dependency of cognitive recovery with cobalamin replacement: Report of a pilot study. J Am Geriatr Soc 1992; 40: 168-72.